Verslag vergadering 19 maart 2015
De lezing “Virussen zonder grenzen” trok meer dan 60 enthousiaste jonge en oude NGL leden en gasten. Dr.Ir. Marjolein Kikkert gaf de lezing in plaats van prof.dr. Eric Snijder, die in verband met onvoorziene omstandigheden niet aanwezig kon zijn.
Kikkert werkt in het dagelijks leven samen op het LUMC met Snijder en beheerst het vakgebied goed. Zij was de persoon bij uitstek om Snijder te vervangen.
Virussen zonder grenzen
Virussen komen voor bij alle organismen: van bacterie tot de mens. Virussen zijn vanaf het begin bij de mens geweest en variëren aanzienlijk in uiterlijk en erfelijke informatie. Virussen zijn op zich geen organismen en moeten een gastheer zoals een menselijke cel binnen dringen om zich te kunnen vermenigvuldigen en feitelijk tot “leven” komen. Een virus heeft hiervoor een specifieke sleutel (oppervlakte-eiwit) die op een specifiek slot (receptor eiwit) van een cel past. Zo is te verklaren dat een bepaald virus bij een specifiek organisme, weefsel behoort. Virussen hebben RNA of DNA als basis van het erfelijke materiaal. Als een virus eenmaal in een cel is binnengedrongen, wordt “de boel meestal verbouwd” en laat het virus na flink te zijn vermenigvuldigd de cel ontredderd achter.
Hoe besmettelijk en adaptief zijn virussen?
De mate van besmettelijkheid kan per virustype variëren. Mazelen is bijzonder besmettelijk, terwijl een ebola infectie dat veel minder is. Virusfactoren en andere factoren zoals het gedrag van de gastheer spelen hierbij een rol. Normaliter heeft de mens geen last van het SARS virus dat van vleermuizen komt. Bij toeval heeft een persoon het SARS virus opgelopen dat met een drietal mutaties ervoor zorgde dat het sleuteleiwit op het receptoreiwit van de menselijke cel paste.
Influenza is een RNA virus, dat zich gemakkelijk verspreid omdat het elk jaar verandert. Dit komt omdat het zich voorziet van een dierlijk reservoir. Het virus kan zich ontwikkelen in een dier en later door seksuele uitwisseling met een menselijk griepvirus ontstaan er nieuwe griepstammen.
Gaan virussen de mensheid uitroeien?
Bij het besef van de oorsprong van virussen moeten we ook rekening houden met het gedrag van mensen. Ook al is het ebolavirus niet zo besmettelijk, door het menselijk gedrag kunnen toch grote uitbraken ontstaan zoals onlangs in West-Afrika gebeurde. Voorlichting, vertrouwen kweken, snelle diagnostiek en vaccinaties zullen een dam moeten opwerken tegen virusinfecties. Maar zullen virussen ooit de mensheid uitroeien? Die mogelijkheid zien we niet snel gebeuren.
Na de lezing was er nog ruimte voor discussie en vragen. De tijd werd hiervoor gretig gebruikt en de lezing werd een half uur later dan normaal afgesloten, omdat er een interessante discussie op gang was gekomen. Het was een mooie afsluiting van de lezingen voor dit academisch jaar. Op 24 april zal de lustrum excursie plaatsvinden waarbij het Institute of Biology een middag met lezingen en rondleidingen presenteert.