Afweer tuberculose onder de loep
Hoewel tuberculose tegenwoordig met antibiotica is te genezen, vormen nieuwe resistente varianten van de bacterie een steeds groter probleem. Bioloog Annemarie Meijer en haar collega’s onderzoeken de afweer tegen de ziekte. Dit biedt aanknopingspunten voor de ontwikkeling van medicijnen. 3 vragen aan Meijer.
Wat is tuberculose?
‘Tuberculose is een longziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Myobacterium tuberculosis. Een derde van de wereldbevolking is met de bacterie geïnfecteerd. De meeste geïnfecteerden merken hier niets van. Pas als je immuunsysteem zwakker wordt, kun je ziek worden. Je hebt dan open tbc. Dit komt in Nederland nog maar heel incidenteel voor en is goed te behandelen met antibiotica. Een groot probleem is dat er steeds meer multiresistente varianten van de bacterie opduiken. Dit zijn nieuwe stammen van de tuberculosebacterie die niet op antibiotica reageren en hierdoor dodelijk kunnen zijn.’
Wat wilt u te weten komen?
‘We willen weten hoe een lichaamscel afweer tegen tuberculose ontwikkelt. Daar starten we op 24 maart, Wereldtuberculosedag, een project voor. Technologiestichting STW van NWO financiert dit project. Mijn onderzoeksgroep, de groep van Herman Spaink van het Instituut Biologie Leiden, zal het onderzoek uitvoeren samen met de groep van Professor Tom Ottenhof van het Leids Universitair Medisch Centrum. We richten ons op de immuuncellen. Deze lichaamscellen bestrijden bacteriën. De tuberculosebacterie doet iets waardoor ze hiermee stoppen. We willen dit proces beter begrijpen, vooral bij de multiresistente bacteriestammen. Als we weten hoe zij de afweer stoppen, kunnen we medicijnen maken die de afweer stimuleren en zo samen met antibiotica open tbc genezen.’
Is tuberculose uiteindelijk uit te roeien?
‘Wereldwijd de ziekte uitroeien is natuurlijk het ultieme doel, maar dat is niet zo makkelijk. Het is een complexe bacterie die miljoenen jaren de tijd heeft gehad om te evolueren. Dat heeft hem heel ongrijpbaar gemaakt. Overal ter wereld doen wetenschappers onderzoek naar hoe de ziekte kan worden bestreden. Wij richten ons in Leiden op de afweer en medicijnontwikkeling, maar er zijn ook veel groepen die op zoek zijn naar een vaccin. Dat bestaat voor tuberculose ook nog niet.’