Taalkundige Willem Adelaar koninklijk onderscheiden
Taalkundige Willem Adelaar is op 1 oktober benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij is dan op de kop af 43 jaar verbonden aan de Leidse universiteit, waarvan twintig jaar als hoogleraar. Adelaar heeft een indrukwekkende staat van dienst op het gebied van Zuid-Amerikaanse, inheemse, veelal bedreigde talen.
Profileringsgebied
Hoewel afgestudeerd in het Chinees, verlegde Adelaar al snel zijn geografische koers naar Zuid-Amerika: hij werd gegrepen door de vele Indiaanse, vaak bedreigde talen op dat continent. In 2013 ging hij met emeritaat, maar als gastmedewerker is hij nog altijd onvermoeibaar. Zijn nooit aflatende inzet en passie leidde ertoe dat de bestudering en vastlegging van die talen een volwassen wetenschapsgebied werd, ook in Zuid-Amerika zelf. In Leiden danken we het profileringsgebied Language Diversity in the World vooral aan hem. In 2004 publiceerde Adelaar het handboek The languages of the Andes, dat wereldwijd wordt beschouwd als een klassieker.
Met burgemeester Lenferink die het lintje uitreikte.
Onderwijs
In zijn onderwijs (bachelor en master) combineert Adelaar zijn linguïstische benaderingen met de studie van de Amerindiaanse literatuur. Via uitstapjes naar de antropologie, de archeologie en de geschiedenis maakt hij zijn studenten ook wijzer over de vroegere en huidige socio-politieke context van de Indiaanse volken. Ter ondersteuning van studenten (en onderzoekers) produceerde Adelaar ook enkele woordenboeken.
Breed publiek
Met de vertaling van de Quechua-kroniek, onder de titel Het Boek van Huarochiri (1988) gaf Adelaar een breed publiek toegang tot de religieuze verhalen uit de Incatijd. Een andere valoriserende activiteit waren de vele uren werk die hij stak in het redigeren van de Interactive Atlas of the World's Languages in Danger van de Unesco. Adelaars betrokkenheid bij de inheemse Zuid-Amerikaanse volken blijkt ook uit zijn deelname, in 1980, aan het Vierde Russell Tribunaal over de rechten van de Indianen in Noord- en Zuid-Amerika, met name van kinderen.
Adelaar wordt toegesproken door zijn zoon Andres. In het midden hoogleraar taalwetenschap Ton van Haaften.
Erkenning
In 2007 kreeg Adelaar een eredoctoraat van de Universidad Nacional Mayor de San Marcos in Lima (Peru) en in 2011 een ereprofessoraat van de Pontifica Universidat Catolica del Peru. Voorts ontving hij in 2012 een Advanced Investigator Grant van de European Research Council.
Zonder Adelaar zou het vakgebied van de Amerindiaanse talen nooit geworden zijn wat het nu het is. Met 29 afgeronde promoties, 19 promovendi onderweg en 3 postdocs waarborgt hij ook de continuïteit.
(1 oktober 2014/CH)