Leids filmfestival: films door de ogen van een informaticus | 8 november 2014
Het Leiden International Film Festival (31 oktober t/m 9 november) gaat in op de vraag hoe wetenschappelijk verantwoord de getoonde films zijn. Een van de sprekers is informaticus Walter Kosters. Hoe realistisch vindt hij robots met emoties? Plus: win vrijkaartjes voor het festival!
Hoe realistisch vindt u doorgaans films over robots?
‘De ontwikkelingen gaan snel. Films van langer dan tien jaar geleden zijn helemaal niet meer realistisch, de getoonde techniek is al erg gedateerd. Maar de voorspelling van de beroemde informaticus Ray Kurzweil, dat mensen en robots met elkaar vervlechten, is nog helemaal niet nabij. En ik weet ook niet wanneer en of het zo ver komt. Een film als I,Robot met Will Smith vind ik goed, maar vooral omdat deze gebaseerd is op het werk van de science fiction schrijver Asimov. Zijn boeken hebben interessante paradoxen. Misschien is science fiction wel beter als je iets aan de verbeelding overlaat en daarom zijn boeken in dit genre vaak sterker dan films.’
In films met robots zien we vaak dat de robot gevoelens ontwikkelt. Tijdens het festival gaat u in op de vraag hoe realistisch
‘Mijn wedervraag is direct: wat zijn emoties en wat is voelen? Dat is een eindeloze filosofische discussie waarin je verzeild kunt raken. Want mensen ervaren in feite ook geprogrammeerde emoties. Robots kunnen geprogrammeerd worden om last te hebben van onwenselijke situaties en die vervolgens te uiten. Of ze kunnen aangename emoties nabootsen zoals lachen. In Japan worden robots in de zorg gebruikt die als vriendelijke gezelschapsdame fungeren. Brandweermannen gebruiken simulatieprogramma’s waarin ze gesprekken moeten oefenen met virtuele mensen. Deze types kunnen emoties heel overtuigend uiten, maar dat wil niet zeggen dat ze die spontaan voelen.’
Het festival toont 'Her', een film over een man die verliefd wordt op Samantha, het hippe nieuwe besturingssysteem in zijn huis.
De hoofdpersoon wordt verliefd op het besturingssysteem van zijn huis.
‘Ik heb de film nog niet gezien. Het lijkt me vrij gezocht en eerlijk gezegd nogal Amerikaans, het gegeven dat je verliefd kunt worden op een besturingssysteem, ook al heeft dat een sexy stem. Maar ik ga de film snel zien en geef er tijdens mijn lezing een gefundeerde mening over. Wie weet zorgt het voor nieuwe ideeën.’
Brengt een film u wel eens op een nieuw idee voor uw werk?
‘Tot nu toe niet, maar computerspellen wel; we hebben bijvoorbeeld veel berekeningen gemaakt dankzij het spelletje Tetris waarbij de speler met blokken moet schuiven. Het leidde zelfs tot een gezamenlijk artikel van drie Leidenaren en onderzoekers van het Massachusetts Institute of Technology. Dus als iets je aan het denken zet, of het nu een spel, een rare fout of een film is, kan dat zeker leiden tot goede wetenschap.’
Het Leiden International Film Festival (LIFF) wordt gehouden van 31 oktober t/m 9 november. In het Science & Cinema-programma praten experts in korte inleidingen de bezoeker bij over de wetenschappelijke waarheid achter de film die ze die avond gaan zien. Redacteur George van Hal (New Scientist) introduceert The Infinite Man, wetenschapsjournalist Ronald Veldhuizen (Volkskrant, Kijk) is gekoppeld aan Dawn of the Planet of the Apes en informaticus Walter Kosters (Universiteit Leiden) bespreekt Her.
#LeidenIFF