Wat hebben oerknal en economie gemeen?

22 maart 2014

Econofysica-autoriteit prof.dr. Rosario Mantegna houdt op 1 april een lezing in Leiden. De natuurkunde, sleutel tot het raadsel van ons ontstaan, kan ook helpen bij het oplossen van complexe financiële, sociale en economische vraagstukken. Het nog jonge vakgebied van de econofysica richt zich daarop.

Is een bankencrisis te voorspellen?

In zijn lezing gaat Rosario Mantegna in op de inzet van natuurkunde bij de beantwoording van actuele vraagstukken als: kan een bankencrisis worden voorspeld en welke natuurkundige wetten zijn in te roepen bij de analyse van een tijdperk na een financiële crash? Ook schetst hij de ontwikkeling van de econofysica in de afgelopen twintig jaar. Formeel sluit Mantegna met zijn lezing het natuurkundecongres FYSICA 2014 af, waarvan de Universiteit Leiden gastheer is.

Instrumenten en concepten uit de statistische natuurkunde

Mantegna, hoogleraar toegepaste natuurkunde, geldt als één van de belangrijkste pioniers op het gebied van de econofysica Hij was in 1991 de auteur van het eerste econofysica-artikel in een natuurkundig tijdschrift en in 1995 co-auteur van het eerste econofysica-artikel in Nature. Al in 1990 werkte Mantegna aan de analyse en modellering van sociale en economische systemen met behulp van instrumenten en concepten uit de statistische natuurkunde. Hij is oprichter van het Observatorium voor Complexe Systemen aan de Universiteit van Palermo en momenteel verbonden aan het Center for Network Science van de Central European University in Budapest, Hongarije.

Financiële processen natuurkundig benaderen

Econofysica richt zich op het ontdekken van wetmatigheden en correlaties in de ontwikkeling van financiële processen zoals aandelenkoersen, en de prijs van goud en olie. (Statistische) natuurkunde wordt toegepast om fijnmazige patronen te ontdekken in complexe sociale en financieel-economische systemen. Een voorbeeld van een natuurkundig proces met een equivalent in zo’n complex systeem is water dat tot een kookpunt komt. De fase-overgang die plaatsvindt, kondigt zich aan met allerlei correlaties. Dergelijke correlaties kunnen ook worden aangetroffen in processen in de financiële markt.

Veranderende relaties tussen banken vóór bankencrisis

Theoretisch natuurkundige Diego Garlaschelli, universitair hoofddocent aan het Instituut Lorentz voor Theoretisch Natuurkunde van de Universiteit Leiden, leidt de lezing van Mantegna in. Garlasschelli is trekker van de Leidse econofysica. Sinds 2011 geeft hij colleges op het vakgebied en is hij betrokken bij verscheidene onderzoeksprojecten, in samenwerking met grote financiële instellingen. Zo onderzocht hij samen met collega’s voor de Nederlandse Bank de onderlinge relaties tussen banken. Hij ontdekte dat die relaties, lang voordat de bankencrisis een feit was, aan het veranderen waren. Die verandering was in de analysemethoden van economen onopgemerkt gebleven.

Programma op dinsdag 1 april

19:00 uur	Inloop collegezaal C1, Gorlaeus Laboratoria, Einsteinweg 55, Leiden
19:15 uur	Introductie door Diego Garlaschelli (Universiteit Leiden)
19:30 uur	A brief overview of more than 20 years of Econophysics door Rosario Nunzio Mantegna (Central European University, Budapest en Università di Palermo)
20:30 uur	Afsluiting

Meer informatie

Afbeelding: De bankencrisis - cartoon van Jugoslavic Vlahoviƈ 

econofysica