Raymond Fagel ontvangt NWO Vrije Competitie subsidie
Raymond Fagel heeft eind december 2013 de NWO Vrije Competitie subsidie toegekend gekregen voor zijn project 'Facing the Enemy. The Spanish Army Commanders during the First Decade of the Dutch Revolt (1567-1577)'.
Spaanse commandanten
Het Spaanse leger dat onder leiding van de hertog van Alva vanaf 1567 de Nederlandse Opstand trachtte te ondedrukken, vormt zonder enige twijfel het meest gehate collectief in de Nederlandse geschiedenis, in elk geval tot aan d ekomst van de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog. De onstaansmythe van Nederland gaat uit van een heroïsche vrijheidsstrijd tegen een wrede buitenlandse bezetting. Dezelfde Spaanse militairen schragen echter tot op de dag van vandaag ook het zelfbeeld van Spanje als machtig wereldrijk: zij waren de best getrainde en meest professionele soldaten van de zestiende eeuw en golden als schier onverslaanbaar. Deze contrasterende nationale tradities bestaan na ruim vier eeuwen opmerkelijk genoeg nog steeds ongestoord naast elkaar. Nederlandse historici hebben nauwelijks de moeite genomen om zich te verdiepen in de Spaanse kant van de Nederlandse Opstand. Zodoende zijn de Spaanse militairen altijd een anoniem en monolithisch collectief gebleven.
Facing the Enemy
Zijn de grootste schurken uit de Nederlandse geschiedenis nu daadwerkelijk zulke uitzonderlijke oorlogsmisdadigers, of zijn hun wandaden pas op papier tot demonische hoogte uitgegroeid? De Spaanse bronnen uit het eerste decennium van de Opstand zijn in de Nederlandse geschiedschrijving tot nu toe vrijwel ongebruikt gebleven en nooit is er een systematische vergelijking gemaakt tussen de wijze waarop de verhalen over deze groep Spaanse militairen respectievelijk in Spanje en in Nederland gestalte hebben gekregen. De kronieken uit de tijd zelf of kort daarna beperken zich veelal tot korte feitelijke beschrijvingen van een bepaalde gebeurtenis en de daarbij betrokken personen.
In Spaanse archieven berust een nog nauwelijks ontgonnen schat aan bronnen over deze groep commandanten – zoals hun eigen correspondentie. Een systematische vergelijking van dit rijke materiaal met de verhalende historische kronieken over dezelfde personages, zal een veel scherper zicht mogelijk maken op de historische werkelijkheid en van de wijze waarop die werkelijkheid is getransformeerd in de nationale beeldvorming van Spanje en Nederland. Dit project zal de helden en misdadigers uit de kronieken laten zien als professionele militairen en als mensen van vlees en bloed.
Dit onderzoek richt zich op de complete groep van twintig Spaanse commandanten uit de eerste tien jaar van de Nederlandse Opstand (1567-1577), toen er onafgebroken Spaanse troepen in de Lage Landen gelegerd waren. Het zijn deze officieren die met regelmaat een hoofdrol spelen als held of misdadiger in de vele korte episodes die we zowel in de Spaanse als de Nederlandse verhalende bronnen terugvinden: Julián Romero, die in 1573 Naarden uitmoordde, Francisco de Valdés, de belegeraar van Leiden en geliefde van de Haagse Magdalena Moons, of Sancho Dávila, de held van de slag op de Mookerheide, maar ook verantwoordelijk voor de bloedige plundering van Antwerpen in 1576.
NWO Vrije Competitie subsidie
De NWO Vrije Competitie subsidie stimuleert vrij onderzoek dat niet binnen de thematische programma's valt. Dat wil zeggen dat de onderzoekers zelf kunnen bepalen waar hun onderzoek over gaat, zo lang het maar past binnen de Geesteswetenschappen.