Vier Leidse scripties bekroond met Jong Talent Afstudeerprijs
Van de negen Jong Talent Afstudeerprijzen gaan er vier naar Leidse alumni. Zij ontvangen de prijs op 29 november van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Alle vier werken nu als promovendus in Leiden. De jury roemt hun innovatieve aanpak.
Stéphanie van der Pas: selectiemethode medicijnen
Wiskundige Stéphanie van der Pas won de ASML Afstudeerprijs Wiskunde van 2.000 euro voor haar statistische analyse van een nieuwe onderzoeksmethode. Zij vergeleek welke selectiemethode geschikt is in het onderzoek naar nieuwe medicijnen. Aan het meest gebruikte model, de hypothesetoets, kleven nadelen omdat dit weinig flexibel is.
Elegante wiskundige benadering
Van der Pas bewees dat onderzoekers met de Bayesiaanse selectiemethode flexibeler data kunnen verzamelen. De jury roemt haar elegante wiskundige redeneringen die buiten de standaardmethodes in het vakgebied gaan. De wiskundige doet nu promotieonderzoek in Leiden, opnieuw naar Bayesiaanse statistiek.
Jelmer Wagenaar: supergeleidende magneet
Natuurkundige Jelmer Wagenaar won de Shell Afstudeerprijs van 5.000 euro. Hij ontwikkelde een magneet voor de MRI-microscoop. Bij ziektes als Alzheimer moet achterhaald worden welke veranderingen er plaatsvinden in eiwitten in cellen. Hiervoor is een microscoop nodig die deze kleine eiwitten driedimensionaal en met atomaire precisie zichtbaar kan maken. De Leidse natuurkundigen combineren voor deze microscoop MRI (Magnetic Resonance Imgaging) met AFM (Atomic Force Microscopy) bij extreem lage temperaturen.
Trillingen tot minimum beperken
Wagenaar ontwikkelde een magneet voor deze microscoop die beter werkt als er weinig trillingen zijn. Hij beperkte de trillingen tot een minimum door een supergeleidende magneet te maken, waar de stroom maandenlang in kan blijven circuleren zonder extra energie. Dankzij deze nieuwe magneet is het mogelijk om grootschaliger experimenten te doen. Voor zijn promotie onderzoekt Wagenaar de verdere ontwikkeling van deze microscoop, maar nu op toepassingen in de vastestoffysica.
Marijke Segers: ontrafeling groepen sterrenstelsels
Natuurkundige Marijke Segers won de Lorentz Afstudeerprijs van 2.000 euro voor haar onderzoek naar groepen van sterrenstelsels, belangrijke bouwstenen van ons heelal. Zij onderzocht het effect van zwaartekrachtlenzen. De groep werkt als een soort bolle lens en zorgt voor vervormingen in de opnamen van achterliggende objecten. De effecten zijn extreem zwak, maar toch waarneembaar door de informatie van veel groepen te combineren. Het lukte Segers om één gemiddeld effect te berekenen.
Primeur analyse zwaartekrachteffecten
Segers is tevens de eerste die de zwaartekrachteffecten van groepen analyseerde uit een onlangs gepubliceerde groepencatalogus. Dit geeft informatie over hoe massief groepen zijn, hoe hun massa verdeeld is en hoeveel donkere materie ze bevatten. Segers doet nu promotieonderzoek bij de Sterrewacht naar de vorming van sterrenstelsels.
Rik Mom: nuttig model chemische industrie
Scheikundige Rik Mom won de AkzoNobel Afstudeerprijs van 5.000 euro. Hij ontwikkelde een modelkatalysator voor nikkel. Deze is bijzonder nuttig voor de chemische industrie, aldus de jury. Nikkel is een bekende katalysator, een stof om chemische reacties te versnellen. De stof wordt toegepast in een proces om benzine te maken van aardgas. Nikkel dat op atomaire schaal ruw is, is reactiever dan een vlak stuk nikkel. De vraag is wat voor soort ruwheid het meest effectief is.
Productieprocessen effectiever
Mom gebruikte een cilindrisch nikkelkristal. Het bijzondere hiervan is dat de structuur in theorie heel geleidelijk van vlak naar atomair ruw verloopt langs de omtrek van de cilinder. Zijn model helpt bedrijven om de katalysator optimaal te benutten waardoor productieprocessen effectiever worden. Mom doet nu promotieonderzoek naar de ontzwavelingsreactie die in de chemische industrie gebruikt wordt om (aard)olie te ontdoen van schadelijke zwavel.
Zie ook
- Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen
- Universiteit Leiden scoort bij KHMW-prijzen (artikel Leidsch Dagblad)
- Fundamentals of science is een van de zes profielthema’s in het onderzoek van de Universiteit Leiden