China: antropologisch maatwerk voor een wereldmacht
Global versus local, democratie versus dictatuur, traditie versus modernisering: met dergelijke tegenstellingen kan een antropoloog niet goed overweg. Die kijkt minutieus naar wat er echt gebeurt, en kan daarom de nuance aanbrengen in blauwdrukken en debatten, zo betoogt Frank Pieke, hoogleraar Modern China Studies, 2 maart in zijn oratie.
Global versus local, democratie versus dictatuur, traditie versus modernisering: met dergelijke tegenstellingen kan een antropoloog niet goed overweg. Die kijkt minutieus naar wat er echt gebeurt, en kan daarom de nuance aanbrengen in blauwdrukken en debatten, zo betoogt Frank Pieke, hoogleraar Modern China Studies, 2 maart in zijn oratie.
Mensenrechten
Pieke is binnen het interdisciplinaire team van Leidse China-deskundigen de antropoloog. Dat betekent dat hij op maatschappelijk microniveau onderzoek doet naar vaak informele structuren en processen, bijvoorbeeld binnen de Chinese Communistische Partij. Voor hem als wetenschapper is de vraag of China al of niet democratisch kan worden en al dan niet mensenrechten blijft schenden niet productief, hoe prangend deze vraag het Westen ook bezighoudt. Wat wetenschap en politiek echt inzicht biedt is nauwgezet onderzoek naar de specifieke manier waarop politiek en bestuur in China moderniseren met behulp van een brede mix aan bestuurlijke technieken en ideeën, soms ontleend aan het westen maar ook met meer oog voor de eigen traditie – die in de tijd van Mao vaak krampachtig buiten de deur werd gehouden.
China is overal
Pieke doet onderzoek in China, maar ook ver daarbuiten. Want China is, in deze eeuw van globalisering, overal. Zo onderzoekt hij hoe China steeds sneller verandert in een multi-etnische immigratiemaatschappij die talloze gelukszoekers uit de regio absorbeert. Maar hij onderzoekt ook de traditie van Chinese emigratie, en de culturen, sub- en mengculturen van Chinese gemeenschappen in andere werelddelen.
Terra incognita
Vóór 1979 was China nog terra incognita voor antropologische veldwerkers. Daarna opende het land zijn deuren, maar pas in de jaren ’90 werd het gemakkelijk om veldwerk in China te doen. En de laatste tien jaar timmert de antropologie van China echt aan de weg binnen het algemene vakgebied. Dit was de periode dat China zich ontpopte als economische wereldmacht en onlosmakelijk verweven raakte met de rest van de wereld. Maar ook de periode waarin de eigenheid en autonomie steeds sterker werd benadrukt. De nieuwe ‘antropologie van China als wereldmacht’ kan ook nuttige nieuwe inzichten opleveren voor een vergelijking met andere delen van de wereld en voor het onderzoek naar globalisering. Binnen de antropologie, maar ook voor het onderzoek naar politiek en bestuur.
Expertise van Frank Pieke
-
Antropologie van de staat en het socialisme in Azië
-
De Chinese Communistische Partij
-
Internationale migratie in en vanuit China
-
China in de regio Azie
-
Chinese gemeenschappen wereldwijd
-
Migratiebeleid en ontwikkeling
-
Globalisering
Curriculum vitae
Frank Pieke is sinds 2010 hoogleraar Modern China Studies aan de Universiteit Leiden en een van de trekkers van het universitaire profielgebied Asian Modernities and Traditions. Tussen 1995 en 2010 werkte hij aan de Universiteit van Oxford. Van 1986-1995 was hij verbonden aan de Universiteit Leiden. Pieke studeerde antropologie in Amsterdam, Chinees en Chinese geschiedenis in Beijing, en promoveerde in 1992 aan de Universiteit van California in Berkeley.