Schatgraven in een kloosterbibliotheek
In de abdij van Rolduc te Limburg zijn tientallen bladen uit middeleeuwse boeken opgedoken. Van maandag 26 tot en met woensdag 28 maart zullen vijftien studenten en vier docenten van de opleiding Book and Digital Media Studies de boeken identificeren en beschrijven.
In de abdij van Rolduc te Limburg zijn tientallen bladen uit middeleeuwse boeken opgedoken. Van maandag 26 tot en met woensdag 28 maart zullen vijftien studenten en vier docenten van de opleiding Book and Digital Media Studies de boeken identificeren en beschrijven.
Verstekelingen uit het verleden
 |
| Beschadigde boekband met repen perkament uit een 15e-eeuws handschrift |
In de boekbanden van drukken uit de vijftiende tot en met de zeventiende eeuw gaat een verborgen wereld schuil. Boekbinders uit deze tijd versneden handgeschreven boeken uit de Middeleeuwen, handschriften, omdat deze na de uitvinding van de boekdrukkunst ouderwets waren geworden. De versneden boeken gebruikten ze als bind- en verstevigingsmateriaal.
Wanneer de boekbanden tegenwoordig door beschadiging of veelvuldig gebruik scheuren beginnen te vertonen, dan komen deze verborgen schatten te voorschijn. Het zijn verstekelingen uit een ver verleden die een belangwekkend verhaal te vertellen hebben.
Boekencollectie van Rolduc
In de abdij van
Rolduc in het Limburgse Kerkrade troffen docenten van het Leids Universitaire Instituut voor Culturele Disciplines tientallen van dergelijke schatten aan. Samen met vijftien MA-studenten zullen zij deze versneden middeleeuwse boeken in een driedaags werkbezoek identificeren en beschrijven. Ook zullen ze op zoek gaan naar nog meer banden met zo'n onverwachte en waardevolle lading. Dergelijke fragmenten van middeleeuwse boeken worden wel vaker aangetroffen. Het bijzondere aan de boekencollectie van Rolduc is evenwel dat zij zeer veel vroege drukken bevat, waarvan vele nog in hun oorspronkelijke band. De collectie is tot dusver niet bestudeerd vanuit boekhistorisch perspectief.
 |
| Reepje perkament gesneden uit 14e-eeuws handschrift steekt uit de boekband |
Uiteenlopende werken
De Leidse onderzoekers hebben reeds verschillende fragmenten kunnen identificeren. Onder hen bevindt zich een Middelnederlands evangeliënboek, verschillende Latijnse liturgische werken uit de twaalfde eeuw, en twee geglosseerde Bijbels uit de dertiende en veertiende eeuw. Ook werd er een stuk van een middeleeuws Hebreeuws handschrift aangetroffen. Verwacht wordt dat de driedaagse zoektocht veel meer vondsten zal opleveren. "Het is een ware schat van informatie, die ons begrip omtrent de productie en het gebruik van boeken in de Middeleeuwen vergroot", aldus
dr. Erik Kwakkel, een van de betrokken onderzoekers.
Maar de boeken in de bibliotheek van Rolduc bevatten nog andere informatie. Ze blijken rijk aan aantekeningen van bezitters en lezers uit de zestiende tot en met achttiende eeuw. Sommige exemplaren bevatten zelfs tekeningen en gekleurde familiewapens. Dergelijke notities zullen ook worden bestudeerd. Prof.dr. Paul Hoftijzer, verbonden aan de opleiding Book and Digital Media Studies: "Dit soort informatie verschaft inzicht in het profiel van lezers, waarin zij geïnteresseerd waren, en hoe zij de boeken gebruikten."
 |
| Twaalfde-eeuwse resten van Cassiodorus' commentaar op de Psalmen |