Onderzoeksreis Mark de Vries en Sabrina Otterloo naar Louisiana
Afgelopen najaar reisden Mark de Vries en Sabrina Otterloo af naar Louisiana in het kader van het onderzoeksproject 'Democratization and political terrorism'. Beiden doen verslag van hun ervaringen.
Mark
 |
| Straatmuziekanten in New Orleans |
New Orleans: de geboortestad van jazzmuziek, een stad waar ik al jaren heen had willen gaan, maar ook een stad die zes jaar geleden goeddeels verwoest was door 'Katrina'. Zou er nog wat te zien zijn van de swingende, mysterieuze stad die ik kende uit de boeken van Anne Rice, vele films en de, als voorbereiding nog snel gekeken, nieuwe HBO-serie Treme? Toch wel, de stad, waar de we de eerste ruime week van onze onderzoeksreis doorbrachten, voldeed volledig aan mijn toch vrij hooggespannen verwachtingen.
 |
| Muziekfestival New Orleans |
In de eerste paar dagen heb ik kennis gemaakt met de prachtige huizen van het Garden District, gelopen langs de Mississpippi rivier, de French Quarter verkend – inclusief de eeuwig naar oud bier en zweet riekende Bourbon Street – en gelijk kennis gemaakt met de befaamde keuken en dito muziek van de stad. We hadden namelijk het geluk dat het weekend dat wij aankwamen het gratis Seafood Festival werd gehouden. Aan het Laffayetteplein stonden standjes van alle grote visrestaurants, waar je voor een schappelijk bedrag een hapje kon eten, al luisterend naar een aantal lokale jazzhelden.
Het was echter geen vakantie en na het weekend was het tijd om kennis te maken met het eerste archief, dat van Tulane University. Om de ruime 5 kilometer te overbruggen was er gelukkig de St. Charles Avenue Streetcar, de oudste nog gebruikte trambaan ter wereld. De bulk van het materiaal hier bestond uit de verzameling gedrukte pamfletten en schotschriften uit de Reconstruction periode. Hilarisch was vooral het satirische toneelstuk The Ku Klux Klan or the Carpetbagger in New Orleans, waarin alle historische clichébeelden uit de periode als personae dramatis ten tonele worden gevoerd. Daarnaast waren er ook een aantal kleine, maar erg rijke manuscriptverzamelingen, waaronder een aantal brieven van een lokale Federale procureur J. Ernest Breda.
 |
| Archief Tulane University New Orleans |
Muziekaal hoogtepunt was ongetwijfeld het optreden van de Tremé Brass Band. In de ietwat vervallen Candlelight Lounge zitten de overwegend zwarte locals – en ikzelf – aan de bar en worden de tafeltjes vooral bezet door toeristen, die deze 'authentieke' avond ondertussen in drommen weten te vinden. Als dan rond 23:00 uur (twee uur later dan aangekondigd) de eerste noten klinken staat binnen een mum van tijd iedereen op de dansvloer, om er niet af te gaan tot het optreden een paar uur later is afgelopen. Ik was eerder teleurgesteld dat er niet meer materiaal in New Orleans te vinden was, omdat ik graag langer in de stad had doorgebracht. Achteraf was het maar goed ook, gezien mijn extreme vermoeidheid na de eerste week, waarin lange dagen in het archief regelmatig gevolgd werden door late concerten. Bovendien bleek in Baton Rouge ook – onverwacht – veel leuks te beleven, maar New Orleans blijft een onvergetelijke stad waar ik nog vaker hoop terug te keren.
 |
| Mark en Kermit Ruffins van de Tremé Brazz Band |
Sabrina
Afgelopen herfst zijn Mark en ik gezamenlijk voor archiefonderzoek Louisiana doorgereisd. Vanuit New Orleans in het Zuidoosten, zijn we via Baton Rouge en Natchitoches naar het Noorden gereden, waar we ook de archieven in Shreveport en Ruston hebben bezocht. In drie maanden tijd vijf archieven af en een hele staat door; het was een hele ervaring! Het was erg interessant om eens in de staat te zijn en de omgeving en historische plekken te zien waar je vanuit Leiden zoveel over hebt gelezen, maar soms met moeite een voorstelling van kon maken. Hoewel er al 150 jaar overheen is gegaan en daardoor natuurlijk veel veranderd en gemoderniseerd is, was alleen al door het landschap rijden een hele openbaring. Terwijl wij bij 30 graden met airco in de auto zaten, realiseerde ik me wel hoe zwaar het leven moet zijn geweest zonder al die luxe; in drassige moerasgebieden met muggenplagen die yellow fever brachten of juist een afgelegen heuvellandschap waar je zelfs nu geen autopech wilt krijgen, laat staan terecht wil komen in een tornado (na mijn meest spannende autorit ooit, waarbij de auto bijna van de weg spoelde, kan ik uit eigen ervaring zeggen: wacht tot het tornado-alarm voorbij is!)
 |
| Archiefzaal Hill Memorial LSU in Baton Rouge |
In het begin vond ik het teleurstellend dat veel bronnen over het weer gingen in plaats van over politiek. Hoe meer we door de staat reisden, hoe beter ik begreep hoe belangrijk dat onderwerp was. Gelukkig gingen genoeg bronnen ook weer wel over politiek en, nadat de regels en organisatie van het archief duidelijk waren (elke keer weer anders) en ik het negentiende-eeuwse handschrift wat beter onder de knie kreeg (de eerste dagen hadden soms meer weg van het spel Lingo) begon het echte archiefwerk.
 |
| Sabrina en 'Bike Mark' |
Ik heb vooral gezocht in persoonlijke manuscripten naar de brieven en documenten over de organisatie van de Democratische partij tijdens Reconstruction. Ondanks de luxe van je bronmateriaal kunnen fotograferen, was er soms veel bureaucratie: alles noteren wat je fotografeert, per item toestemming vragen en pas aan het eind van de dag foto’s mogen maken. Aan de andere kant waren de meeste archivarissen een toonbeeld van de echte Southern hospitality; heel enthousiast over ons onderzoek en onze “zorgvuldige voorbereiding” en nooit te beroerd ons te helpen. Zelfs originele Ku Klux Klan kostuums werden ongevraagd tevoorschijn gehaald. Eén archivaris stak er wel met kop en schouder bovenuit: ‘Bike Mark.’ Een getatoeëerde bike advocate bij Hill Memorial Library van de Louisiana State University (LSU) in Baton Rouge die ons niet alleen in het archief hielp, maar ons ook van fietsen voorzag (vrijheid!), meenam met fietstochten zoals de plaatselijke Critical Mass en mij voor de laatste drie weken zijn logeerkamer aanbood.
 |
| Mike de tijger, mascotte van het LSU football team de Tigers |
Baton Rouge was naast de swingende jazzstad New Orleans dan ook de leukste stop en niet alleen om het grote archief. Het is een echte studentenstad, met een mooie Amerikaanse campus inclusief een gigantisch footballstadion, elke wedstrijddag het terrein vol met tail-gate parties en een levende tijger als mascotte van het football-team de Tigers! Er heerst een gezellige sfeer en er zijn zowaar mensen die fietsen en wandelen. Heel anders was het noorden. In Natchitoches en Shreveport is er van een levendig stadscentrum weinig sprake en ben je niets zonder auto. In Shreveport was er nog wel een bus richting het archief, maar stond je te wachten tussen een bijna uitsluitend zwarte bevolking. En dan worden de Amerikaanse verhoudingen wel ineens heel zichtbaar. Zeker toen ik iets buiten de stad op bezoek ging bij een nazaat van een blanke Democratische leider en plantage-eigenaar, die het grote landgoed nog grotendeels in bezit had. Haar man vertelde me stellig hoe elk gekleurde persoon die daar in de omgeving rondliep verdacht was en hoe socialistisch en gevaarlijk de regering van Obama was. Ze vinden het ook heel vreemd om op straat te lopen. Zeker als vrouw alleen word je nagetoeterd en gevraagd of je een ‘ride’ wilt. En zelfs in de lunchpauze stapt iedereen massaal in de auto om in de file te staan richting het restaurant, of nog liever de drive-through. De drie weken in de treurige gokstad Shreveport waren dan ook niet de vrolijkste, maar gelukkig hebben we ons wel weten te vermaken en de berg onderzoeksmateriaal is er zeker niet minder om.
 |
| Mark en Sabrina bij het standbeeld van Mike de tijger op LSU Gameday |