Zuid-Afrika: geschiedenis van een land in worsteling
Deel één van The Cambridge History of South Africa van Leids historicus Robert Ross e.a. heeft een plaats gekregen op de lijst van Outstanding Academic Titles van de invloedrijke American Library Association. Het standaardwerk uit 2010 geeft een nieuw perspectief op de geschiedenis van Zuid-Afrika tot 1885.
Einde apartheid
 |
| Prof.dr. Robert Ross |
Ross kreeg negen jaar geleden van de universiteit van Cambridge het verzoek om een nieuwe History of South Africa te redigeren. Na het eerste deel, dat van de vroege ijzertijd tot 1885 loopt, volgt in juli het tweede, dat de daaropvolgende periode tot 1994 beslaat. Het jaar waarin een einde kwam aan de apartheid. Voor een derde deel is het volgens Ross nog te vroeg. ‘Het einde van de apartheid was het begin van een heel nieuw tijdperk’, legt hij uit. ‘Het is veel te vroeg om daar iets over te zeggen, we weten nog niet hoe het gaat aflopen.’
Identiteit
Ross en zijn collega’s hebben geprobeerd zo goed mogelijk de huidige wetenschappelijke blik op Zuid-Afrika weer te geven. Ross: ‘Het boek geeft een mooi overzicht van de koloniale vorming van Zuid-Afrika. Die periode wordt gekenmerkt door invasies en veroveringen, en het enorme geweld dat daarmee gepaard ging. De studie laat ook duidelijk zien hoe het land worstelde met nieuwe fenomenen en ideeën waarmee het door de komst van de Europeanen in aanraking kwam. Zoals de bekering tot het christendom, wat een moeizaam proces was. Dat alles heeft ervoor gezorgd dat de Zuid-Afrikanen nog altijd worstelen met hun identiteit. Wie ben ik? Hoe zit de wereld in elkaar? Die kwesties wilden we in het boek aan bod laten komen.’
Koloniale indringers
Het is nog niet eenvoudig de geschiedenis van een land als Zuid-Afrika te ontrafelen. Veel van de schriftelijke bronnen zijn afkomstig van de blanke koloniale indringers of kunnen door hen zijn bewerkt, en zijn dus – ironisch genoeg – mogelijkerwijs gekleurd. ‘Bovendien’, vertelt Ross, ‘kon de Zuid-Afrikaanse bevolking vóór 1600 nog niet schrijven. Daarom hebben we ook veel archeologische bronnen gebruikt, die wel verder teruggaan. Maar die vertellen weer vooral wáár iets heeft plaatsgevonden. Wíe er aan te pas kwamen is een lastiger verhaal. Helemaal volledig kun je dus nooit zijn.’
Uitschakeling
Ondanks de huidige problemen in Zuid-Afrika is Ross optimistisch over de toekomst van het land: ‘De economie is bloeiende, en de beste en meest hoopgevende gebeurtenis van de afgelopen tijd is de verkiezing van president Zuma. Er valt veel over hem te zeggen, maar het feit dat een groot tegenstander van zijn voorganger wordt gekozen, laat zien dat het democratisch proces werkt.’ Ook de vlekkeloze organisatie van het WK voetbal afgelopen zomer, ziet de historicus als een teken van vooruitgang. Ross: ‘Eigenlijk is er toen niets fout gegaan. Nou ja, behalve dan dat het Zuid-Afrikaanse elftal al vroeg werd uitgeschakeld.’
The Cambridge History of South Africa, Volume 1
Carolyn Hamilton, Bernard Mbenga, Robert Ross (red)
Cambridge University Press, Cambridge, 2010
Outstanding Academic Titles
Het tijdschrift Choice van de American Library Organisation stelt jaarlijks een lijst van ‘Outstanding Academic Titles’ samen, met de beste wetenschappelijke titels die dat jaar zijn gerecenseerd. Choice is de belangrijkste leidraad voor het aankoopbeleid van universiteitsbibliotheken in de VS. Van de meer dan 25.000 titels die bij Choice worden aangemeld, wordt slechts 3% geselecteerd.