Anton Akhmerov wint FOM Natuurkunde Proefschrift Prijs 2012
De winnaar van de FOM Natuurkunde Proefschrift Prijs 2012 is theoretisch natuurkundige dr. Anton Akhmerov. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek onder supervisie van prof.dr. Carlo Beenakker en verdedigde zijn proefschrift in mei 2011 cum laude aan de Universiteit Leiden.
De jury is onder indruk van de vele nieuwe fysische inzichten en Akhmerovs creativiteit. ‘Hij beschrijft op ogenschijnlijk eenvoudige wijze zeer elegante oplossingen voor complexe vraagstukken’, aldus het jurrapport. Het bij de prijs behorende geldbedrag van 10.000 euro wordt op 22 januari 2013 uitgereikt, tijdens het congres Physics@FOM Veldhoven.
Grafeen
Een van de belangrijkste vindingen van Akhmerov, de randvoorwaarde van de Dirac-vergelijking in grafeen, publiceerde hij in 2008 in Physical Review B. In deze publicatie maakt hij een wiskundige beschrijving van het pad van de elektronen aan de randen van een stuk grafeen. Alle wetenschappers die met dit veelbelovende materiaal werken kunnen deze beschrijving bij hun onderzoek gebruiken. Het resulteerde in meer dan honderd citaties en een hoofdstuk in het standaardboek over grafeen van prof.dr. Misha Katsnelson.
Qubit
In het tweede deel van zijn proefschrift onderzoekt Akhmerov de mogelijkheid om topologische supergeleiders te gebruiken voor quantumcomputers. Hij beschrijft hoe je met zijn ‘Dirac-to-Majorana converter’ majorana fermionen elektronisch kunt detecteren in deze supergeleidende materialen. Aangezien majorana fermionen worden gezien als mogelijke qubits, is het onderzoek van Akhmerov een belangrijke stap in de richting van een quantumcomputer. Op dit gebied werkt hij inmiddels samen met prof.dr. Leo Kouwenhoven, die eerder dit jaar in het nieuws kwam toen hij met behulp van nieuwe vastestoffysica majoranadeeltjes wist te creëren.
Big Bang Theory
De jury noemt het werk in het proefschrift van Akhmerov ‘van exceptioneel hoogstaand niveau, zowel in kwaliteit als kwantiteit’. Akhmerov heeft een publicatielijst van 29 artikelen en is inmiddels 766 keer geciteerd. Daarnaast is het onderzoek ‘sterk gepresenteerd, met een duidelijke uiteenzetting van toekomstige toepasbaarheid van de vindingen.’ Het werk van Akhmerov is inmiddels ook al doorgedrongen tot vele huiskamers: een van zijn afbeeldingen is namelijk gebruikt voor de populaire Amerikaanse comedyserie ‘The Big Bang Theory’.
Eerdere prijzen
In augustus dit jaar ontving Akhmerov de Gratama Wetenschapsprijs. Een jaar eerder werd hij Ontdekker van het jaar van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen, en werd zijn dissertatie Dirac and Majorana edge states in grapheme and topological superconductors bij de faculteit uitgeroepen tot beste van het jaar.