Onderzoek naar het mysterie van de paling
‘De laatste 30 jaar gaat het slecht met de Europese paling. Een afname van de populatie van meer dan 90% vond plaats. De precieze oorzaken van de teruggang zijn niet bekend’ vertelt Dr. Christian Tudorache. Hij doet onderzoek naar de fysiologische en ecologische omstandigheden waarmee deze diersoort te maken heeft tijdens de paaimigratie.
Zwemgedrag onderzoeken en zender ontwikkelen
Het onderzoek van Tudorache bij het Instituut Biologie Leiden (IBL) richt zich op twee hoofddoelen: nieuw fysiologisch onderzoek naar het zwemgedrag van migrerende palingen en het ontwikkelen van een optimale zender die het zwemgedrag en de energieverbruik van de vrij zwemmende palingen niet te veel belemmert.
Satellietzenders tot nog toe niet succesvol
De palingstand is dramatisch afgenomen. Mogelijk als gevolg van een combinatie van oorzaken. Te denken valt aan overbevissing, milieuvervuiling en migratiebelemmeringen zoals dammen, dijken en gemalen. Meer kennis over de migratie en reproductie is noodzakelijk om de neerwaartse spiraal te doorbreken en dit zou kunnen door de dieren op weg naar de Sargasso-zee te volgen. Eerdere pogingen de palingen op hun reis naar de paaigronden met satellietzenders te volgen waren niet succesvol. Deze zenders waren te groot en oefenden te veel weerstand uit. Hun drijfvermogen trok permanent naar boven en verstoorde zo de diepteduik en de cruciale efficiëntie van de palingachtige zwembeweging, de beweging van het hele lichaam in plaats van alleen met de staart.
Komt de paling er weer bovenop?
Het biologische gedeelte van het onderzoek wordt door NWO gefinancierd, door middel van een aan Tudorache toegekende Veni-beurs. Samen met andere onderzoekscentra, zoals het Leidse LION (Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde), worden geavanceerde technieken ingezet zoals Laser-Doppler en High-Speed cinematografie. Met behulp van zuurstofmetingen en filmopnames in zwemtunnels kan het energieverbruik en het zwemgedrag van zwemmende dieren worden bepaald. Pas dan wordt het duidelijk aan welke eisen een te ontwikkelen zender moet voldoen. Tudorache is nog op zoek naar financiering van dit onderdeel. Minimaal 500.000 euro is nodig om een prototype te ontwerpen, en vervolgens de zenders te produceren.
Voortplantingscyclus
Aristoteles veronderstelde nog dat palingen via spontane generatie uit modder ontstonden. Diverse grote geesten, zoals Antoni van Leeuwenhoek en Sigmund Freud, hebben zich daarna gebogen over het onopgeloste mysterie van de voortplantingscyclus van de paling. In 1923 was het de Deense zoöloog Johannes Schmidt die een tip van de sluier kon oplichten. De kleinste palinglarven vond hij in de zuidwestelijke Sargassozee in het Caraïbisch gebied en kwam tot de conclusie dat de paaiplekken zich daar moesten bevinden. Dit betekent dat de geslachtsrijpe palingen een afstand van 6000 km afleggen. Een onwaarschijnlijk lange en moeilijke migratieroute lijkt geen logische strategie voor een evolutionair zo succesvolle diersoort. Waarom zover? Welke gevaren liggen op de loer tijdens deze lange reis? Zijn ecologische omstandigheden veranderd? Ondanks het feit dat deze mysterieuze vis in de tegenwoordige vorm al meer dan 40 miljoen jaar bestaat, is er over het leven en de voortplantingscyclus van de paling nog heel veel onbekend.
Cruciale stap
De verkregen inzichten en technologische vooruitgang die het onderzoek moet opleveren zouden een cruciale bijdrage kunnen leveren om aan het succesvol kweken van palingen in gevangenschap en het beschermen van de soort in het wild. ‘Mogelijk vinden we binnenkort echt het antwoord op Aristoteles’ vraag die al zo veel generaties wetenschappers bezig heeft gehouden’ zegt Christian Tudorache.