Anorganische chemie voor de duurzaamheid
Door kinderen op jonge leeftijd enthousiast te maken voor scheikunde, kan het imago van het vak in de maatschappij verbeteren, denkt Lies Bouwman, hoogleraar Anorganische Chemie. Het is één van de speerpunten in haar oratie op 20 mei.
In de dagelijkse berichtgeving komt regelmatig scheikunde voorbij, maar helaas is dat niet altijd even positief. Ontploffingen, het vrijkomen van gevaarlijke stoffen, kernreacties: veel mensen denken daarom bij scheikunde vaak aan enge dingen. De vorig jaar benoemde hoogleraar Lies Bouwman (1962) wil dat beeld graag veranderen. In haar oratie betoogt ze dat het beeld van scheikunde in de maatschappij hopelijk kan verbeteren door kinderen op jonge leeftijd in aanraking te brengen met het vak.
Enthousiast
Zelf zet ze zich daar hard voor in. Bouwman geeft minicolleges in het Junior Science Lab van de faculteit, waar ze leerlingen uit het basisonderwijs enthousiast weet te maken voor scheikunde. Bouwman: “Ik vertel ze bijvoorbeeld dat de mens een soort fabriek is. En dat de lucht die we uitademen vergelijkbaar is met de rook uit de schoorsteen van een fabriek.” De scholieren zijn altijd erg onder de indruk. “Aan het eind van de dag zeggen ze dat ze later scheikunde gaan studeren”, zegt Bouwman.
Duurzaamheid
Naast deze visie op scheikunde in de samenleving gaat Bouwman in haar oratie in op de achtergrond en toekomst van haar onderzoeksveld, de anorganische chemie. Met de groep die ze leidt ontwikkelt ze metaalverbindingen, die bijvoorbeeld toegepast kunnen worden als katalysator. “Deze katalysatoren kunnen reacties laten verlopen, die normaal moeilijk of heel langzaam verlopen”, legt Bouwman uit. Het vinden van alternatieve reacties is belangrijk voor de chemische industrie, want zulke reacties gebruiken bijvoorbeeld minder giftige stoffen of zorgen voor minder afvalproducten. Duurzaamheid staat centraal in haar onderzoek.
Onverwachts
Het vinden van nieuwe succesvolle metaalverbindingen is meestal een kwestie van de bestaande kennis op een slimme manier inzetten. Maar soms stuit je per toeval op een doorbraak. Dat gebeurde begin vorig jaar toen de groep van Bouwman onverwachts een manier vond om CO2 uit de lucht te halen met een koperverbinding. “Je moet wel oog hebben voor zulke vindingen”, zegt Bouwman. “Anderen zouden zoiets misschien afdoen als niet bijzonder, maar onze aio zette door om uit te zoeken wat we zagen.”
Science
Het leverde Bouwman een publicatie op in het toonaangevende blad Science en een grote hoeveelheid aandacht. Sindsdien heeft het project een jaartje stilgelegen, maar sinds kort is er een nieuwe aio mee begonnen. Bouwman hoopt als hoogleraar nog veel van dit soort nieuwe projecten te kunnen doen. “Het vinden van nieuwe reacties, samen met studenten en aio’s is wat dit werk zo leuk maakt”, aldus Bouwman.
Oratie
Anorganische Chemie: Kleurrijk en Veelzijdig
Vrijdag 20 mei 2011, 16.00 uur
Groot Auditorium Academiegebouw, Rapenburg 73, Leiden