Mark Klaassen
Universitair Docent
- Naam
- Dr. M.A.K. Klaassen
- Telefoon
- +31 71 527 7420
- m.a.k.klaassen@law.leidenuniv.nl
- ORCID iD
- 0000-0002-7396-5562
Profiel
Profiel
Dr. Mark Klaassen is Universitair Docent bij het Europa Instituut, Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden. Hij studeerde in 2008 af aan de Warwick University in de politieke wetenschappen, waarna hij in 2009 met cum laude een LL.M in Europees recht aan de Universiteit Leiden behaalde. Na zijn studie werkte hij als beleidsadviseur bij de Adviesraad Migratie. In 2012 begin hij zijn doctoraalonderzoek naar het recht op gezinshereniging aan het Instituut voor Immigratierecht onder begeleiding van Prof. Peter Rodrigues, waarop hij in 2015 promoveerde.
Klaassen is momenteel docent en coördinator van verschillende cursussen op het gebied van het vreemdelingenrecht aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden. In 2018 werd hij benoemd tot lid van de raad Migratie, een onafhankelijk adviescollege dat gevraagd en ongevraagd beleids- en wetsadviezen uitbrengt aan kabinet en parlement inzake het vreemdelingenrecht en vreemdelingenbeleid. Hij geeft regelmatig postacademische cursussen voor professionals die werkzaam zijn op het gebied van het vreemdelingenrecht. Klaassen is bestuurslid van de Dutch Association for Migration Research en van de Stichting Migratierecht Nederland.
Onderzoek
Een belangrijk aandachtspunt binnen het onderzoek van Klaassen is de rol van mensenrechten en kinderrechten in het internationale, Europese en Nederlandse migratierecht. In zijn proefschrift analyseerde hij het recht op gezinshereniging.
Onderwijs
Klaassen geeft les in de volgende vakken binnen de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden:
- Vreemdelingenrecht
- Kind en Migratie
- Immigratierecht
- Migration and Children’s Rights
- European Migration Law
- European Asylum Law
Naast dit onderwijs begeleidt Klaassen ook Masterscripties voor verschillende masteropleidingen.
Universitair Docent
- Faculteit Rechtsgeleerdheid
- Instituut voor Publiekrecht
- Europees Recht
Universitair docent
- Faculteit Rechtsgeleerdheid
- Instituut voor Privaatrecht
- Jeugdrecht en Gezondheidsrecht
- Strockmeijer A., Kremer M., Klaassen M.A.K. & Woude M.A.H. van der (2024), Arbeidsmigranten van buiten de EU: Werkzaam in Nederland via Vrij Verkeer van Diensten, Sociaal Bestek 86(3): .
- Klaassen M.A.K. & Rodrigues P.R., annotatie bij: Rechtbank Den Haag 23 januari 2023, nr. NL21.15468, ECLI:NL:RBDHA:2023:622. AB 2023(22): 1166-1172 (AB 2023/153 Staatssecretaris heeft onvoldoende gemotiveerd dat met inburgeringsexamen het doel van integratie wordt bereikt).
- Klaassen M.A.K. & Rodrigues P.R., annotatie bij: ABRvS 12 juli 2023, nr. 202004683/1/V3, ECLI:NL:RVS:2023:2670. AB 2023(38): 1951-1960 (AB 2023/259 Medewerkingsplicht minderjarige geschonden door toedoen voogd).
- Melissourgos S., Leerkes A. & Klaassen M.A.K. (2023), Stuck in Greece?: unaccompanied minors’ stratified access to family reunification on the way to other EU member states, European Journal of Migration and Law 25(3): 301-327.
- Klaassen M.A.K. (2022), The inexorable state: the reception of Paposhvili in Dutch immigration law, Journal of Immigration, Asylum and Nationality Law 36(1): .
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: EHRM 7 december 2021, nr. 57467/15, ECLI:CE:ECHR:2021:1207JUD005746715. JV 2022(1): 45-48 (JV 2022/1 JV 2022/1 Uitzetting schizofrene man niet in strijd met art. 3 EVRM maar wel met art. 8 EVRM wegens privéleven en permanent inreisverbod; Savran t. Denemarken).
- Klaassen M.A.K. & Rodrigues P.R. (8 september 2022), Over de grens: het vertragen van gezinshereniging is een aantasting van de rechtstaat. Nederland Rechtsstaat. [blog].
- Klaassen M.A.K. & Rodrigues P.R. (2022), Tijdsdruk bij opleggen vreemdelingenbewaring. WODC Rapport nr. 3299. Leiden: Universiteit Leiden.
- Klaassen M.A.K. & Rodrigues P.R., annotatie bij: Afdeling berstuursrechtspraak van de Raad van State 17 augustus 2022, nr. 202006602/1/V2, ECLI:NL:RVS:2022:2290. AB 2022(46): 2854-2857 (AB 2022/362 AB 2022/362 Afsluitregeling Kinderpardon. Is het evenredig om vanwege een contra-indicatie het gedrag van de ouder aan het kind toe te rekenen?).
- Klaassen M.A.K. & Rodrigues P.R., annotatie bij: Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State 29 juni 2022, nr. 202006910/1/V1 en 202006913/1/V6, ECLI:NL:RVS:2022:1722. JV 27(12): 1162-1165 (JV 2022/165 JV 2022/165 Ongewenstverklaring en intrekking Nederlanderschap onterecht vanwege niet betrekken van belangen van minderjarige kinderen).
- Klaassen M.A.K. (2022), Naar een inclusievere definitie van het gezin binnen het vrij personenverkeer?: De uitspraak in VMA als nieuwe bouwsteen, Nederlands Tijdschrift voor Europees Recht 2022(5/6): 114-118.
- Klaassen M.A.K. & Rodrigues P.R. (2021), Interpretatie en implementatie van de Terugkeerrichtlijn (. Europe Institute, Law, Leiden), WODC Rapport nr. 3102. Leiden: Universiteit Leiden.
- Klaassen M.A.K. & Rodrigues P.R., annotatie bij: CRC Committee 15 oktober 2020, Leiden Children's Rights Observatory Case Notes 2021 (2021/2 Case Note 2021/2 Deportation of three children and their mother to China - Communication 31/2017: W.M.C. v. Denmark).
- Klaassen M.A.K. & Lodder G.G. (2021), Kroniek Gezinshereniging: Januari 2020 - oktober 2021, Asiel & Migrantenrecht 12(10): 541-551.
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: Court of Justice of the European Union 4 maart 2010, nr. C-578/08. Rechtspraak Vreemdelingenrecht 1950-2021: 318-327 (27 No. 27: Chakroun, in: E.R. Brouwer, S.G. Kok, K.M. Zwaan (red.), Rechtspraak Vreemdelingenrecht = Landmark Cases on Asylum and Immigration Law 1950-2021 [Vijfde druk], Nijmegen: Ars Aequi Libri).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: European Court of Human Rights 28 juni 2011, nr. 55597/09, Rechtspraak Vreemdelingenrecht 2021: 328-337 (No. 28: Nunez, in: E.R. Brouwer, S.G. Kok, K.M. Zwaan (red.), Rechtspraak Vreemdelingenrecht = Landmark Cases on Asylum and Immigration Law 1950-2021 [Vijfde druk], Nijmegen: Ars Aequi Libri).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: Court of Justice of the European Union 10 mei 2017, nr. C-133/15. Rechtspraak Vreemdelingenrecht 1950-2021: 369-381 (32 No. 32: Chavez-Vilchez, in: E.R. Brouwer, S.G. Kok, K.M. Zwaan (red.), Rechtspraak Vreemdelingenrecht = Landmark Cases on Asylum and Immigration Law 1950-2021 [Vijfde druk], Nijmegen: Ars Aequi Libri).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State 29 maart 2019, nr. 201803737/1/V1. Rechtspraak Vreemdelingenrecht 1950-2021: 400-404 (35 No. 35: mvv-vereiste, in: E.R. Brouwer, S.G. Kok, K.M. Zwaan (red.), Rechtspraak Vreemdelingenrecht = Landmark Cases on Asylum and Immigration Law 1950-2021 [Vijfde druk], Nijmegen: Ars Aequi Libri).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 28 mei 2021, nr. 201900470/1/V3, ECLI:NL:RVS:2021:1145. AB 2021(27): 1527-1529 (AB 2021/203 AB 2021/203 Vaststellen van ingangsdatum artikel 9-document).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 10 september 2021, nr. 202100961/1/V3, ECLI:NL:RVS:2021:2042. AB 2021(42): 2399-2400 (AB 2021/309 AB 2021/309 Het afgeleid verblijfsrecht voor de minderjarige zus van een Nederlander en hoger beroep in visumzaken).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 21 december 2020, nr. 201907305/1/V3, JV 2021,3: 286-288 (JV 2021/36 Dublin; ten onrechte geen actief onderzoek naar gevolgen voor welzijn en ontwikkeling minderjarige).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: HvJ EU 14 januari 2021, nr. C-441/19, ECLI:EU:C:2021:9. JV 2021(4): 399-401 (JV 2021/48 JV 2021/48 Ad[e]quate opvang amv in land van terugkeer; geen onderscheid op leeftijd; niet wachten met verwijdering tot leeftijd 18 jaar wordt bereikt).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 16 april 2021, nr. 202000349/1/V3, ECLI:NL:RVS:2021:789. JV 2021(7): 736-738 (JV 2021/96 JV 2021/96 Chavez; bewijslast geen verblijf andere EU-lidstaat bij vreemdeling).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 16 april 2021, nr. 202001059/1/V1, ECLI:NL:RVS:2021:790. JV 2021(7): 744-746 (JV 2021/97 JV 2021/97 Chavez; bewijslast vreemdeling meer dan marginale zorg- en opvoedtaken).
- Klaassen M.A.K., Rap S.E., Rodrigues P.R. & Liefaard T. (red.) (2020), Safeguarding children’s rights in immigration law. Antwerp: Intersentia.
- Klaassen M.A.K. & Loof J.P. (2020), Art. 3. Verbod van foltering. In: Gerards J.H., Bockel B. van, Haeck Y., Leijten A.E.M. & Meese J. (red.), Sdu Commentaar EVRM, editie 2020-2021. Den Haag: Sdu. 100-157.
- Klaassen M.A.K. & Rodrigues P.R., annotatie bij: ABRvS 25 maart 2020, nr. 201706842/1/V3, ECLI:NL:RVS:2020:829. AB 2020(25): 1460-1482 (2020/229 AB 2020/229 Vreemdelingenbewaring. Aan welke eisen moet de motivering van de gronden voor bewaring voldoen?).
- Klaassen M.A.K. & Rodrigues P.R. (2020), Tussen gebruik en misbruik van migratierecht: verblijfsrecht op basis van een kind. In: Brunning M.R., Klep K.F.M. & Punselie E.C.C. (red.), De invloed van 30 jaar Kinderrechtenverdrag in Nederland: Perspectieven voor de rechtspraktijk. Recht en Praktijk – Personen- en familierecht nr. 7. Deventer: Wolters Kluwer. 145-156.
- Klaassen M.A.K. & Lodder G.G. (2020), Kroniek gezinshereniging 2018-2019, Asiel & Migrantenrecht 2020(1): 11-24.
- Klaassen M.A.K. & Lodder G.G. (2020), The (limited) role of children's rights in EU family reunification law for beneficiaries of international protection. In: Klaassen M.A.K., Rap S.E., Rodrigues P.R. & Liefaard T. (red.), Safeguarding children's rights in immigration law. Antwerpen: Intersentia. 85-102.
- Klaassen M.A.K. & Verbaten H., annotatie bij: CJEU 7 november 2018, nr. C-257/17, ECLI:EU:C:2018:876. AB 2019(7) (AB 2019/58 AB 2019/58 Lidstaten mogen voor verkrijging van een autonoom verblijfsrecht in het kader van de Gezinsherenigingsrichtlijn verlangen dat een vreemdeling slaagt voor een inburgeringsexamen).
- Klaassen M.A.K. (7 februari 2019), The status of UK citizens in the EU after Brexit. Leiden Law Blog. [blog].
- Klaassen M.A.K. (2019), Between facts and norms: Testing compliance with Article 8 ECHR in immigration cases, Netherlands Quarterly of Human Rights 37(2): 157-177.
- Klaassen M.A.K. (2019), Annotation No. 24. Court of Justice of the European Union 4 March 2010, C-578/08, Chakroun. In: Zwaan K.M., Kok S.G. & Brouwer E.R. (red.), Rechtspraak Vreemdelingenrecht: Landmark cases on asylum and immigration law 1950-2019. Nijmegen: Ars Aequi Libri. 288-290.
- Klaassen M.A.K. (2019), Annotation No. 25. European Court of Human Rights 28 June 2011, No. 55597/09, Nunez v. Norway. In: Zwaan K.M., Kok S.G. & Brouwer E.R. (red.), Rechtspraak Vreemdelingenrecht: Landmark cases on asylum and immigration law 1950-2019. Nijmegen: Ars Aequi Libri. 291-300.
- Klaassen M.A.K. (2019), Annotation No. 28. Court of Justice of the European Union 10 May 2017, C-133/15, Chavez-Vilchez and others. In: Zwaan K.M., Kok S.G. & Brouwer E.R. (red.), Rechtspraak Vreemdelingenrecht: Landmark cases on asylum and immigration law 1950-2019. Nijmegen: Ars Aequi Libri. 331-333.
- Klaassen M.A.K. (2019), Noot No. 30. Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State 8 april 2013, 201111404/1/V2, Mvv-vereiste. In: Zwaan K.M., Kok S.G. & Brouwer E.R. (red.), Rechtspraak Vreemdelingenrecht: Landmark cases on asylum and immigration law 1950-2019. Nijmegen: Ars Aequi Libri. 343-346.
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: Hof van Justitie van de Europese Unie 26 maart 2019, nr. C-129/18, ECLI:EU:C:2019:248. AB 2019(30) (2019/336 AB 2019/336 SM (Enfant placé sous kafala algérienne)).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 2 mei 2018, nr. 201704963/1/V3, ECLI:NL:RVS:2018:1490. AB 2018(42): 2701-2704 (AB 2018/408 AB 2018/408 Geen duurzaan verblijfsrecht voor houders van een afgeleid verblijfsrecht op basis van art. 20 VWEU.).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 11 januari 2018, nr. 201704731/1/V2, ECLI:NL:RVS:2018:73. AB 2018(40): 2554-2557 (AB 2018/384 AB 2018/384 Recht op eerbiediging van priveleven en de regularisatie van onrechtmatig verblijvende vreemdelingen).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 15 november 2017, nr. 201603862/1/V3, ECLI:NL:RVS:2017:3170. AB 2018(29): 1690-1692 (AB 2018/264 AB 2018/264 Duurzaam verblijfsrecht EU-burger. Voldoende middelen van bestaan.).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 29 mei 2017, nr. 201605600/1/V1, ECLI:NL:RVS:2017:1417. AB 2018(8): 370-372 (AB 2018/56 AB 2018/56 Gezinshereniging van jongvolwassen kind).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 1 oktober 2018, nr. 201804621/1/V1, ECLI:NL:RVS:2018:3174. JV 22(14): 1095-1098 (JV 2018/185 JV 2018/185).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: CJEU 2 mei 2018, nr. C-331/16 & C-366/16, ECLI:EU:C:2018:296. JV 22(10): 805-808 (JV 2018/136 JV 2018/136).
- Klaassen M.A.K. & Rodrigues P.R. (20 maart 2018), The Committee on the Rights of the Child on Female Genital Mutilation and Non-Refoulement. Leiden Law Blog. Leiden: Leiden University. [blog].
- Klaassen M.A.K. (2018), Internationale bescherming bij een risico op meisjesbesnijdenis? Een analyse van de eerste zienswijze van het VN-Kinderrechtencomité, Jeugdrecht in praktijk 2018(4): 25-30 (JIP 2018/178).
- Klaassen M.A.K. & Lourens G. (2018), Gestelde alleenstaande minderjarige vreemdelingen en de (automatische) erkenning van leeftijdsvaststelling in een andere lidstaat, Journaal Vreemdelingenrecht 2018(3): 45-53.
- Klaassen M.A.K. (2018), Een helder kader voor het afgeleid verblijfsrecht voor de derdelander ouders van een Nederlands kind, Asiel & Migrantenrecht 2018(10): 473-477.
- Klaassen M.A.K. (29 juni 2018), „Wir sind gekommen, um zu bleiben!“. Leiden Law Blog. [blog].
- Klaassen M.A.K. (24 april 2018), Unaccompanied children becoming young adults and the right to family reunion. Leiden Law Blog. [blog].
- Klaassen M.A.K. (29 januari 2018), The right to respect for family life in deportation cases: Is the ECtHR taking a step backwards?. Leiden Law Blog. [blog].
- Klaassen M.A.K. (30 maart 2018), The best interests of the child in deportation cases: An analysis of Ejimson v. Germany. Strasbourg Observers. [blog].
- Klaassen M.A.K. (12 november 2018), The effectiveness of the right to family reunion of refugees: An analysis of the K. & B. ruling of the CJEU. EU Law Analysis: Expert insight into EU law developments. [blog].
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: CJEU 10 mei 2017, nr. C-133/15, ECLI:EU:C:2017:354. AB 2017(28): 1566-1568 (AB 2017/229 AB 2017/229 Unieburgerschap. Beoordeling afgeleid verblijfsrecht voor derdelander ouder van minderjarige Unieburger).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 1 maart 2017, nr. 201605152/1/V6, ECLI:NL:RVS:2017:555. AB 2017(20): 1055-1057 (AB 2017/165 AB 2017/165 Intrekking Nederlandse nationaliteit. Unieburgerschap. Evenredigheidstoets).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 20 februari 2017, nr. 201601089/1/V1, ECLI:NL:RVS:2017:455. AB 2017(19): 1005-1006 (AB 2017/157 AB 2017/157 Gezinshereniging. Nareis. Samenwoningsvereiste in strijd met Gezinsherenigingsrichtlijn).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 3 augustus 2017, ECLI:NL:RVS:2017:2050. JV (JV 2017/205).
- Klaassen M.A.K. & Rodrigues P.R. (2017), The best interests of the child in EU family reunification law: A plea for more guidance on the role of article 24(2) charter, European Journal of Migration and Law 19(2): 191-218.
- Klaassen M.A.K. & Lodder G.G. (2017), Kroniek gezinshereniging 2016-2017, Asiel & Migrantenrecht 2017(10): 479-489.
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State 3 augustus 2017, nr. 201607960/1/V1, ECLI:NL:RVS:2017:2050. JV 21(13): 1256-1258 (JV 2017/205 JV 2017/205 Verruimde gezinshereniging).
- Klaassen M.A.K. (12 mei 2017), The right of residence for non-EU parents of EU citizen children: the Chavez-Vilchez case. Leiden Law Blog. [blog].
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 19 november 2015, nr. 201300404/3/V2, ECLI:NL:RVS:2015:3656. AB 2016(13): 709-711 (AB 2016/121 AB 2016/121 Gezinshereniging. Inburgering in het buitenland).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 16 juni 2015, nr. 201401560/1/V2, ECLI:NL:RVS:2015:2008. AB 2016(2/3): 76-78 (AB 2016/16 AB 2016/16 Ongewenstverklaring. Toepassing art. 1F Vluchtelingenverdrag bij België-route).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: ABRvS 2 mei 2016, nr. 201503872/1/V3, ECLI:NL:RVS:2016:1286. JV 2016(9) (JV 2016/176 JV 2016/176 Art. 8 EVRM. Onrechtmatig verblijf bij oma in Nederland sinds driejarige leeftijd. Strafrechtelijke antecedenten. Werkinstructie 2015/4. Arrest Butt. Sterke banden met Nederland, nauwelijks banden met Marokko.).
- Klaassen M.A.K. & Lodder G.G. (2016), Kroniek gezinshereniging: januari 2014-december 2015, Asiel & Migrantenrecht 2016(1): 31-42.
- Klaassen M.A.K. & Rijpma J.J. (2016), Vluchtelingencrisis, gezinsleven en het risico van een race-to-the bottom, Asiel & Migrantenrecht 2016(6/7): 316-321.
- Klaassen M.A.K. (2016), Het ‘gedwongen-de-EU-als-geheel-te-verlaten-criterium’ en het belang van het kind, Jeugdrecht in praktijk 2(6): JIP 2015/312.
- Klaassen M.A.K. (13 oktober 2016), Divorce of convenience?. Leiden Law Blog. [blog].
- Klaassen M.A.K. (24 juni 2016), The Commission proposal on the recast of the Dublin Regulation: A backward step?. Leiden Law Blog. [blog].
- Klaassen M.A.K. (22 april 2016), The Future of EU Asylum Law. Leiden Law Blog. [blog].
- Klaassen M.A.K. (10 februari 2016), The Jungle and the Right to Family Unification. Leiden Law Blog. [blog].
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State 20 mei 2015, ECLI:NL:RBDHA:2014:13058. JV (2015/212).
- Klaassen M.A.K. (3 november 2015), The right to family unification : between migration control and human rights (Dissertatie, Faculty of Law, Leiden University) Meijers-reeks nr. 257. S.l.: s.n.. Promotor(en): Rodrigues P.R.
- Klaassen M.A.K. (3 november 2015), Family reunification for refugees is a human right. Leiden Law Blog. [blog].
- Klaassen M.A.K. (1 oktober 2015), Towards legal access for asylum seekers. Leiden Law Blog. [blog].
- Klaassen M.A.K. (30 april 2015), When is a child forced to leave the EU?. Leiden Law Blog. [blog].
- Klaassen M.A.K. (3 oktober 2015), Mensenrecht op gezinshereniging onder druk. Versvak. [blog].
- Klaassen M.A.K. & Lodder G.G. (2014), Kroniek gezinshereniging II. Artikel 8 EVRM, Asiel & Migrantenrecht 4(2): 106 - 117.
- Klaassen M.A.K. & Lodder G.G. (2014), Kroniek gezinshereniging I. EU-recht en nationale ontwikkelingen, Asiel & Migrantenrecht 4(1): 34-43.
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: European Court of Human Rights 3 november 2011. EHRC (39).
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State 9 oktober 2012, nr. 201008782/1/V1, ECLI:NL:RVS:2012:BY0145. Rechtspraak Vreemdelingenrecht 2012 (68 Leges gezinshereniging te hoog).
- Rodrigues P.R., Lodder G.G. & Klaassen M.A.K. (2012), Groenboek gezinshereniging, Geen herziening nodig, wel correcte implementatie, Asiel & Migrantenrecht : 4-13.
- Klaassen M.A.K. & Søndergaard J. (2012), The Netherlands as the black sheep of the family? How the Dutch response to the Commission’s Green Paper on Family Reunification compares to the reactions of other member states, Asiel & Migrantenrecht 3(8): 4-18.
- Klaassen M.A.K., annotatie bij: Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State 22 februari 2011. Rechtspraak Vreemdelingenrecht (64).
- Klaassen M.A.K. (2011), De toepassing van het interstatelijk vertrouwensbeginsel na M.S.S./ België en Griekenland, Nederlands Tijdschrift voor Europees Recht 17(4): 114-121.
- Klaassen M.A.K. (2011), Asielprocedures buitengaats: de ACVZ over 'external processing', Journaal Vreemdelingenrecht 10(1): 42-47.