Alexander E. Gorbalenya is hoogleraar medische microbiologie. Hij is met name gespecialiseerd in virus bioinformatics. Hij is hoofd van het virusevolutie- en bioinformaticalab bij de onderzoeksafdeling. Hij is ook visiting professor aan de faculteit Bioengineering & Bioinformatics van de Lomonosov Moscow State University in Moskou, Rusland. Daarnaast was hij van 2009-2017 bijzonder hoogleraar Toegepaste bio-informatica in de virologie vanwege het LUF (Leids Universiteits Fonds) en was hij van 2011 tot 2017 vice-voorzitter van het International Committee on Taxonomy of Viruses.

Meer informatie over Alexander Gorbalenya

Infections

De mens heeft te maken met diverse ziekten die worden veroorzaakt door virussen, variërend van een verkoudheid tot dodelijke ziekten. Toch komt het ook voor dat virusinfecties niet schadelijk zijn voor hun gastheer of dat deze er zelfs baat bij heeft. Bepaalde pathogene virussen die circuleren in de humane populatie zijn gastheerspecifiek, terwijl andere voortkomen of zijn voortgekomen uit goedaardige virussen die mensen of andere dieren infecteerden ('emerging infections').Het feit dat virussen zich zo snel kunnen ontwikkelen, speelt een cruciale rol bij zowel de pathogeniteit als het enorme aanpassingsvermogen van virussen aan verschillende gastheren. De enorme natuurlijke verscheidenheid aan virussen, waarvan onderzoekers eigenlijk nog maar een fractie hebben beschreven, vormt de grootste uitdaging bij onze pogingen om inzicht te krijgen in de virosfeer en virusinfecties te beheersen. 

Gorbalenya houdt zich hiermee bezig door bio-informatica toe te passen op genoomsequenties – de meest betrouwbare, uitgebreide en actuele informatiebron over virussen. Dit onderzoek profiteert zowel van de gestage ontwikkeling in de automatisering als van de exponentiële toename van in kaart gebrachte virusgenoomsequenties. We ontwikkelen en gebruiken op genomica gebaseerde computerberekeningen voor de differentiatie van virussen en om inzicht te krijgen in hun functie, structuur en evolutie. Op basis van de analyses wordt experimenteel onderzoek uitgevoerd. Bovendien bevorderen zij het onderzoek naar virusdiagnostiek en de ontwikkeling van antivirale middelen. 

Wetenschappelijke carrière

A.E. (Alexander/Sasha) Gorbalenya (1952), PhD, DSci studeerde genetica aan de Novosibirsk State University, Rusland, (MSc, 1974) en biochemie van virussen aan het Institute of Poliomyelitis in Moskou en het Institute of Molecular Biology, Koltsovo (PhD, 1984). In 1991 behaalde hij zijn DSci in moleculaire biologie aan de Lomonosov Moscow State University, Rusland. Hij was hoofdonderzoeker aan het Institute of Poliomyelitis voordat hij in 1998 als gastwetenschapper naar het National Cancer Institute in Frederick (VS) ging. Alexander Gorbalenya werkt sinds 2001 bij het LUMC als universitair hoofddocent en groepshoofd van de afdeling Medische Microbiologie, waar hij van 2009 tot 2017 buitengewoon hoogleraar was. Hij is nu nog parttime hoogleraar. Hij geeft leiding aan het gezamenlijke MoBiLe-bio-informaticaprogramma (Moscow-Bioinformatics-Leiden) van het LUMC en de Moscow State University. Bij zijn promotieonderzoek maakte Gorbalenya als een van de eersten gebruik van de toen nog innovatieve, vergelijkende sequentieanalyse om de structuur, functie en evolutie van virussen te bestuderen. Dit werd uiteindelijk zijn roeping binnen de virologie. Hij wil de natuurlijke variatie van virusgenomen onderzoeken, zodat we een beter inzicht krijgen in de biologie van de interactie tussen virus en gastheer, en de toepassingen hiervan op de beheersing van virusinfecties. Het onderzoek heeft diverse nationale en Europese subsidies ontvangen. De resultaten zijn in ruim 200 artikelen en hoofdstukken van boeken gepubliceerd. 
Gorbalenya's oratie (in het Engels) op 20 juni 2011 was getiteld: “Could we live in peace with viruses?” (Zouden wij in vrede met virussen kunnen leven?)

Prijzen en eervolle benoemingen

Gorbalenya is sinds 2013 redacteur van Virology (met specialisatie virusevolutie), en zit in de redactie van de J. of Virology en Virus Research. Hij was gastredacteur van Proc.Natl.Acad.Sci. USA en PLoS Pathogens, en lid van de redactieraad van de J. of General Virology. Hij zat in het adviesorgaan voor de Virus Genomes Database van het NCBI (VS), de adviesraad voor het 15e en 16e International Congress of Virology (2011 en 2014) en in diverse andere internationale commissies en besturen op het gebied van virussen en bio-informatica. Hij was ad-hoc reviewer voor tientallen internationale wetenschappelijke tijdschriften en voor subsidieverlenende instanties in Rusland, Israël, het VK, Nederland, Frankrijk en andere EU-landen. Van 2005 tot 2011 was hij een gekozen lid van de Executive Committee van het International Committee on Taxonomy of Viruses, en van 2011 tot 2017 vice-voorzitter van datzelfde orgaan.