Geopolitieke relatie VS en Europa onder druk
beeld: Christian Lue via Unsplash
Vice-President Vance uitte bij zijn recente bezoek aan Groenland kritiek op Denemarken. Trump had eerder al afstand genomen van Europa. Luuk van Middelaar, hoogleraar Grondvesten van de Europese Unie en oprichter van het Brussels Instituut voor geopolitiek, deed een analyse over de situatie in Nieuwsuur.
Van Middelaar waarschuwt dat ‘Trump het tapijt onder de wereld vandaan trekt.’ Het tijdperk dat de VS jarenlang een betrouwbare bondgenoot van Europa was, lijkt ten einde en daarmee ook de veiligheids- en waardeverbindingen. Noodzaak is dat Europa zijn eigen koers moet bepalen en zelfstandig moet optreden in geopolitieke kwesties.
De hoogleraar stelt dat ‘Poetin al een einde heeft gemaakt aan de wereld, zoals we die sinds de val van de Berlijnse Muur in 1989 kenden, maar dat Trump nog verder gaat.’ Trump is de eerste president sinds tijden, die openlijk imperialisme uitoefent ten opzichte van zijn buurlanden, zoals Mexico, Canada, Panama en zelfs Groenland. De Monroe-doctrine, waarmee de VS zich aan het begin 19e eeuw het recht had toegeëigend, om op het hele Noord en Zuid Amerikaanse continent in te grijpen, wanneer landsbelangen in gevaar kwamen, lijkt opnieuw relevant.
De beslissingen van één individuele leider – in dit geval de Amerikaanse president – zouden de koers van de wereldorde en de stabiliteit van democratische waarden sterk kunnen beïnvloeden. Van Middelaar vraagt zich dan ook af in hoeverre Europa de erfenis van democratie, verlichting en mensenrechten zelfstandig kan dragen en beschermen met zulke tegenkrachten. De komende 5 à 10 jaar worden als cruciaal kantelpunt gezien.