Wie zitten er in onze gevangenissen?
beeld: Shiuly Suherni via Unsplash+
Nederlandse gevangenissen hebben in vergelijking met andere landen 'weinig' gedetineerden. Maar: wie zitten er eigenlijk in onze gevangenissen? Hoogleraar Criminologie en Vergelijkende Penologie Miranda Boone: ‘Het zijn niet the bad, maar vaak the sad and the mad.’
Uit recente cijfers blijkt dat er in Nederland per 100.000 inwoners 64 mensen in de gevangenis zitten. Vergeleken met landen als Turkije (405), de Verenigde Staten (531) en El Salvador (1086) zijn dat er heel weinig. Is dat een goed teken? Om te kunnen zeggen of het Nederlandse gevangenisbeleid ‘goed’ of ‘slecht’ is, moet er volgens Boone gelet worden op hoe het strafrechtsysteem werkt. De hoogleraar legt uit dat een strafbaar feit niet gezien moet worden als een vaststaand iets, maar eerder als een sociale constructie: ‘Het is de uitkomst van maatschappelijke discussies over strafbaar gedrag. Daar richten wij ons op in het Strafrecht.’
Het strafrechtsysteem krijgt in die zin vorm door het overheidsbeleid. ‘Zet je vooral in op huiselijk geweld of op overvallen, dan zal je die vormen van criminaliteit ook vooral terugzien in de cijfers. Geregistreerde criminaliteit geeft dus een vertekend beeld van de daadwerkelijke criminaliteit die plaatsvindt.’ Bovendien lijkt het volgens Boone inherent dat het strafrecht zich richt op kwetsbare mensen die zich in de marge van de samenleving bevinden, zoals mensen met schulden, psychische problemen of drugsverslaafden: ‘Het zijn dus niet the bad, de slechtste mensen, die in de gevangenis zitten, maar vaak the sad and the mad: de mensen die het meeste hulp en ondersteuning nodig hebben.’