Hebben gevangenisstraffen eigenlijk wel zin?
Mensen jarenlang opsluiten in een gevangenis werkt niet en kost de samenleving veel geld, zeggen experts. Hoogleraar Criminologie en Vergelijkende Penologie Miranda Boone stelt tegenover NEMO Kennislink dat het anders moet: ‘Het strafrecht zoals we het nu inzetten, werkt niet.’
Een gevangenisstraf is nog altijd de zwaarste en duurste straf die in veel landen kan worden opgelegd. In Nederland kiezen rechters vaker voor een gevangenisstraf dan voor een ander type straf, blijkt uit een onderzoek in 2022. Er worden in Nederland jaarlijks dertigduizend gevangenisstraffen opgelegd. In veel gevallen gaat het om korte gevangenisstraffen; 75 procent duurt niet langer dan drie maanden. De onderzoekers concluderen bovendien dat er een hoger aantal herhalingsdelicten zijn na een gevangenisstraf dan na een andere ‘niet-vrijheidsbenemende’ straf.
‘Het strafrecht zoals we het nu inzetten, werkt niet’, stelt Boone. De mensen die erin terechtkomen hebben volgens de hoogleraar al veel problemen, zoals psychologische schade dat versterkt wordt door het leven in de gevangenis en een jarenlang stigma rondom een strafblad. ‘Het beetje re-integratie en resocialisatie dat we nog inzetten in een strafrechtelijk kader zet weinig zoden aan de dijk.’ Haar advies zou zijn om het geld dat nu geïnvesteerd wordt in gevangenissen beter aan preventie besteed kan worden: ‘Investeer in scholen, in opvang, in hulpverlening, in de jeugdzorg. Als mensen dan toch door die sociale vangnetten heen vallen: werk dan samen met maatschappelijke instituties om mensen weer op de rails te krijgen.’