Denemarken is ongeschikt als gidsland voor het Nederlandse asielbeleid
Mark Klaassen, universitair docent immigratierecht en lid van de Adviesraad Migratie, legt bij Met het Oog op Morgen uit, waarom het een slecht idee is om Denemarken te gebruiken als gidsland voor het Nederlandse asielbeleid.
In Denemarken is het aantal asielaanvragen veel lager dan in Nederland. In 2022 werden er in Nederland ongeveer 35.000 eerste asielaanvragen ingediend, en in Denemarken minder dan 5.000. Dit komt omdat Denemarken een net iets strenger asielbeleid voert dan Nederland. Denemarken is net als Nederland partij bij het VN-Vluchtelingenverdrag en ook bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het EU-asielrecht is daar voor een belangrijk deel op gebaseerd. Maar Denemarken heeft in 1992 een opt-out bedongen op het EU-asielbeleid. Dat betekent dat Denemarken zich niet hoeft te houden aan de regels die worden gesteld in het Gemeenschappelijk Europees Asielstelsel, en dus iets strenger kan zijn.
Dit komt onder meer tot uitdrukking in de procedures. Sommige asielzoekers kunnen bijvoorbeeld niet in beroep tegen een afwijzing. Ook is het intrekken van een asielvergunning iets makkelijker dan in het EU-asielrecht. In het EU-asielrecht moet er sprake zijn van een ingrijpende en niet-voorbijgaande verbetering in de veiligheid, terwijl in Denemarken een simpele verbetering vaak al voldoende is. In dat kader heeft Denemarken delen van Syrië bijvoorbeeld veilig verklaard, en asielvergunningen ingetrokken. Er wordt echter niemand uitgezet, omdat het nog niet echt veilig is.
Hiermee is Denemarken een minder aantrekkelijk land voor asielzoekers om zich te vestigen. Als Syrische asielzoeker denk je wel twee keer na voor je naar Denemarken gaat, omdat je in een andere lidstaat meer kans maakt op betere bescherming. Hier hebben andere lidstaten dan weer last van omdat zij alle asielzoekers in procedure krijgen die zich niet in Denemarken vestigen.
Ironisch genoeg bewijst Denemarken hiermee dat je asiel wel op EU-niveau moet regelen. Met het wegvallen van de interne grenzen kunnen asielzoekers makkelijk doorreizen, ook als dat eigenlijk niet mag. Om ervoor te zorgen dat landen hun asielrecht niet uithollen om minder aantrekkelijk te zijn als vestigingsland voor asielzoekers hebben alle lidstaten afgesproken om dezelfde regels te hanteren. Die regels staan in het gemeenschappelijk Europees asielstelsel. Denemarken is de enige lidstaat die hier niet aan meedoet. En wat er gebeurt is precies wat het EU-asielrecht moet voorkomen: een uitholling van het asielrecht.
Veel van de strengere maatregelen uit Denemarken zijn in Nederland niet mogelijk. Denemarken is een voorbeeld van hoe je door een uitholling van de rechtsbescherming van asielzoekers uiteindelijk minder asielzoekers in procedure krijgt. Denemarken is hier al verscheidene keren voor veroordeeld, bijvoorbeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
In de uitzending legt Klaassen uit dat 'het onverstandig is om Denemarken als gidsland te gebruiken voor het Nederlandse asielrecht omdat Nederland, in tegenstelling tot Denemarken, wel gebonden is aan het EU-asielrecht. Indien Nederland het voorbeeld van Denemarken toch probeert te volgen, zal dit leiden tot een race-to-the-bottom, waarin vergelijkbare lidstaten als Nederland zullen proberen om het steeds ellendiger te maken voor asielzoeker.'
Meer weten?
Beluister het NPO Radio1 fragment (vanaf 21:38)
Foto: Mikhail Pavstyuk via Unsplash