Is overheidsinformatie voldoende toegankelijk voor journalisten?
Journalisten zijn niet tevreden over de afhandeling van Woo-verzoeken. Deze duurt vaak lang, levert soms weinig op en de communicatie kan volgens hen beter.
Dit blijkt uit een onderzoek waaraan 256 journalisten deelnamen. Uit het onderzoek wordt duidelijk dat veel winst valt te behalen wanneer nauwer wordt samengewerkt tussen Woo-behandelaars en journalisten. Vertrouwen en tijdig (open) overleg zijn daarbij basisvoorwaarden.
Het onderzoek is verricht in opdracht van het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) en is donderdag 26 oktober jl. gepubliceerd. Het onderzoek is verricht door Centerdata, waarbij universitair hoofddocent Annemarie Drahmann – gespecialiseerd in de openbaarheid van overheidsinformatie – betrokken is geweest bij de inhoud van de enquetevragen en het opstellen van het rapport. Het rapport en het bijbehorende persbericht kunt u hier lezen.
"De Woo is een belangrijk instrument om de overheid te kunnen controleren en die controle is in het belang van de democratische rechtsstaat"
Onderzoeksplatform Follow the Money vroeg Annemarie Drahmann wat zij de belangrijkste resultaten van het onderzoek vindt. ‘De Woo is een belangrijk instrument om de overheid te kunnen controleren en die controle is in het belang van de democratische rechtsstaat. Journalisten kunnen de wet nu vaak niet gebruiken omdat het afhandelen van hun informatieverzoeken te lang duurt. Ze zeggen dat ze hierdoor minder verzoeken doen, dus minder kunnen controleren.’ Toch pleit zij wel voor enig geduld met de Woo: ‘Ik heb destijds al gezegd dat het minstens zes jaar zou duren [voordat de problemen met de afhandeling van Woo-verzoeken zouden zijn opgelost]. De informatiehuishouding moet op orde, dat vergt tijd. Maar belangrijker nog: de bestuurscultuur moet veranderen, en dat kun je niet alleen bereiken met wetgeving.’ Ambtenaren en journalisten kunnen nu wel al eerder over een informatieverzoek in gesprek gaan. ‘Dan kunnen de strekking en de omvang van een verzoek meteen worden afgebakend en is het minder werk voor de journalist en voor de ambtenaar, die meteen gericht kan zoeken – win-win.’ Volgens de wetenschapper moeten ambtenaren het initiatief nemen voor zo’n dialoog. Daar moet voldoende capaciteit voor zijn, en ze moeten het gesprek aandurven. ‘Nu zijn ze soms bang om per ongeluk een toezegging te doen. Dus ook hun werkomgeving moet veilig genoeg zijn. Dat vergt een enorme cultuurverandering bij ambtenaren en hun leidinggevenden, maar ook bij bestuurders.’
Meer weten?
Het hele FTM-bericht is via deze link te lezen en hier als bijlage.
Op 2 november verscheen een update van het FTM bericht dat hier is te lezen.
Foto Giulia May via Unsplash