Johan Christensen over politisering van expertise
Johan Christensen, universitair docent aan het Instituut Bestuurskunde, schreef onlangs een stuk op de website van het Montesquieu Instituut. Waar praten we eigenlijk over als we het hebben over politisering van expertise?
Het kernidee achter ‘evidence-based policy-making’ is dat er betere beslissingen en groter vertrouwen in de overheid komt. Wetenschappers hebben unieke kennis en zijn onafhankelijk en vrij om de waarheid te spreken. Door hun advies te vragen kunnen politici voor beleidsmaatregelen kiezen die volgens wetenschappelijke studies het meest doelmatig zijn.
Christensen geeft aan dat dit in de praktijk niet het geval is. Hij noemt het voorbeeld van de coronacrisis; "Tijdens de coronacrisis is gebleken dat de verhoudingen tussen politiek en expertise veel ingewikkelder zijn. Volgens Premier Rutte en minister de Jonge zijn de aanbevelingen van het OMT, de groep van experts die het kabinet adviseert over corona-maatregelen, leidend voor het regeringsbeleid. Maar wetenschappers in het OMT hebben in de media hun frustratie geuit over politieke sturing en gebrek aan onafhankelijke discussie over welke maatregelen nodig zijn om de verspreiding van het virus tegen te houden. Daardoor zijn volgens hen ernstige fouten gemaakt in het coronabeleid."
Hoe kunnen we politisering tegengaan?
Christensen geeft aan dat er een zekere mate van politisering van expertise nodig als je wetenschappers wil betrekken in beleidsvorming. Hij noemt ook dat adviseren niet hetzelfde is als wetenschap: het is niet alleen een kwestie van wat waar is, maar ook van wat politiek mogelijk en uitvoerbaar is. Christensen pleit dat hierdoor wetenschappelijke adviseurs zonder politieke antennes snel gefrustreerd zullen raken of op een zijspoor worden gezet.
Daarentegen geeft hij ook aan dat de ergste vormen van politisering van expertise beperkt worden door bepaalde keuzes in het vormgeven van adviesorganen en door duidelijkere rollen.
Ook vind Chistensen dat het duidelijk moet zijn in welke hoedanigheid ambtenaren optreden als ze onderdeel uitmaken van expertgroepen. "Spreken ze namens de minister of namens hun ambtelijke organisatie, of zijn ze de loyale dienaars van het adviesorgaan? "
Lees het hele artikel hier
Johan Christensen is assistent-professor aan het Instituut voor Bestuurskunde. Zijn onderzoek richt zich op de rol van experts en expertise in publieke beleidsvorming, zowel op nationaal als Europees niveau.