Bart van der Boom bij de Universiteit van Nederland Podcast over de deportatie van Joden in Nederland
Als Nederlanders schamen we ons voor het aantal Joden die er tijdens de Tweede Wereldoorlog uit Nederland zijn gedeporteerd en vragen we ons misschien af of we toendertijd gewoon onverschillig stonden toe te kijken. Historicus Bart van der Boom praat hierover bij de Universiteit van Nederland Podcast en stelt dat het iets ingewikkelder is dan dat.
Uit Nederland is uiteindelijk ongeveer 75% van de joden gedeporteerd: veel meer dan in buurlanden België (40%) en Frankrijk (25%). In het maatschappelijk debat wordt vaak gesteld dat dit te wijten zou zijn aan onverschilligheid van de Nederlanders. Van der Boom stelt echter dat hier andere mogelijke verklaringen voor zijn. Hij noemt hierbij het boek Jodenvervolging in Nederland, Frankrijk en België, 1940-1945 van Pim Griffioen en Rob Zeller, die hier uitgebreid onderzoek naar hebben gedaan.
Zeller en Griffioen kwamen er achter dat er juist in Nederland veel protest was tegen de jodenvervolging: onder andere door kerken, universiteiten en (studenten)verenigingen. Dit was in België en Frankrijk veel minder, doordat er in deze landen een grotere kloof is tussen joden en niet-joden. Verder werkten de Duitse vervolgende partijen in elk land anders. Zo was er in Nederland een burgerlijk bezettingsbestuur en dus ook een relatief grote invloed van de SS, en dus ook de meest gemotiveerde vervolgers van joden. Hierdoor werd er hard opgetreden tegen weerstand. In Belgie en Frankrijk gebeurde dit echter veel minder, omdat hier militaire bezettingsbesturen gesitueerd waren. Deze waren voornamelijk geinteresseerd in het bewaren van de rust, wat er voor zorgde dat ze, toen ze weerstand kregen vanuit de bevolking, de deportaties tijdelijk stillegden.
Meer weten?
De volledige aflevering van de Universiteit van Nederland Podcast met Bart van der Boom is terug te luisteren op de website van PodNL.