Evelien Campfens in NRC over de teruggave van tijdens de koloniale tijd verloren kunst

23 oktober 2020

Wereldwijd en ook in Nederland wordt veel gediscussieerd over de teruggave van geroofde cultuurgoederen uit voormalige koloniën. Over claims wordt vaak gesteld dat dat geen juridische kwestie is maar een ethische, terwijl er wel degelijk juridische normen zijn op dit gebied. Zo stelt jurist Evelien Campfens, als post-doc verbonden aan de onderzoeksgroep Museums, Collections and Society, die in NRC pleit voor het beantwoorden van onrecht met recht.

In een rapport van de commissie Gonçalves, die zich over de kwestie van de teruggave van koloniale stukken buigt, adviseren zij om een commissie in te stellen die gaat kijken naar koloniale ‘claims’. Ook stellen zij dat teruggave geen juridische aangelegenheid is, maar een ethische.

Campfens stelt dat het gebruik van een puur ‘ethisch’ model om roofkunst te beoordelen verschillende moeilijkheden met zich meebrengt. Zo zou het gebruik van een ‘ethisch’ model ervoor kunnen zorgen dat teruggave – onbedoeld – af gaat hangen van de welwillendheid van de partij die de kunst momenteel in zijn bezit heeft, en de moraal van de dag. Ook zijn er zaken waarbij de kunst vaker is verhandeld en een moreel oordeel over wie de ‘echte’ eigenaar is behoorlijk lastig.

Volgens Campfens zijn er wel degelijk bruikbare rechtsnormen op dit gebied. Daarbij stelt ze dat het noodzakelijk is dat men ten rade gaat bij het internationaal (erfgoed)recht, en claims niet alleen benadert als een kwestie van ‘gestolen bezit’. Daarmee kan je grip op de materie krijgen, categoriseren en nuanceren. Want, zo zegt ze, ‘niet alle uit een voormalige kolonie afkomstige kunst is geroofd, en uitwisseling van culturen is ook belangrijk.’

Meer weten?

Het complete artikel met Evelien Campfens is terug te lezen op de website van het NRC.