Vogels die puzzels oplossen: slim of alleen handig? Carel ten Cate geeft antwoord
Een kraai die met een emmertje eten kan optakelen of vogels die na een jaar nog hun verstopte eten terugvinden: zijn ze intelligent of gewoon handig? Die vraag stelde dagblad Trouw aan gedragsbioloog Carel ten Cate. 'Ik zou het pas intelligentie noemen als ze hun slimmigheid op meerdere terreinen tonen.'
Lastige deuntjes
Samen met zijn onderzoeksgroep onderzoekt Ten Cate of dit ook daadwerkelijk het geval is. Zo keken ze bijvoorbeeld of vogels onderscheid kunnen maken tussen twee types geluidreeksen. 'De vraag was: leren ze alleen afzonderlijke trainingsgeluiden te herkennen of herkennen ze ook de onderliggende structuur? Ook al zijn het andere deuntjes.' Uit het onderzoek bleek dat niet alle vogels hetzelfde abstractievermogen hadden.
Slim door lang leven en je omgeving
Volgens Ten Cate kun je met de evolutietheorie verklaren hoe de zogenaamd slimme vogels hun intelligentie hebben verworven. Het zit hem niet in typische vogeleigenschappen, anders waren alle vogels slim. 'Dus niet doordat ze in drie dimensies moeten denken, zoals wordt geopperd. Dat moeten alle vogels die vliegen, en toch zijn er grote verschillen.'
Nee, volgens Ten Cate onderscheiden slimme vogels zich door een relatief lang leven onder onvoorspelbare omstandigheden, waarbij ze lang kunnen leren van hun ouders. Ze kunnen niet op de automatische piloot leven, zijn gedwongen om dingen uit te zoeken en hebben vaak een divers dieet. 'Die combinatie van inspelen op veranderingen en onthouden wat effectief blijkt, maakt dat intelligentie zich uitbetaalt. Dat het iets is waarmee je kunt overleven.'
Twee kampen
Maar, kun je de slimheid van vogels vergelijken met onze intelligentie, of is het anders. Ten Cate vertelt dat de meningen onder biologen daarover verdeeld zijn. Zijn eigen mening ligt ergens in het midden: 'Laten we experimenten proberen op te zetten, die daarin onderscheid kunnen maken. Een experiment waarbij een slimme vogel, als hij toch niet echt door heeft waarom hij iets doet, door de mand valt.'
Lees hier het hele artikel: Deze vogels tonen een sterk staaltje slimheid - of zijn ze gewoon handig?