Kinderen verantwoord afleiden tijdens het thuiswerken? Leer ze programmeren!
Veel mensen zijn op het moment thuis aan het werk, terwijl de kinderen ook thuis moeten blijven. Dat kan heel gezellig zijn, maar soms hebben ouders toch even rust nodig. Met programmeertaal Hedy, ontwikkeld door de Leidse computerwetenschapper Felienne Hermans, kunnen kinderen stap voor stap leren programmeren. Een verantwoorde manier om ze zoet te houden, die nu als geroepen komt!
Felienne Hermans is universitair hoofddocent bij het Leiden Institute of Advanced Computer Science (LIACS). Ze is het brein achter Hedy, een programmeertaal voor kinderen en andere beginners om stap voor stap te leren programmeren. 'Ik was afgelopen zomer bij een presentatie over een andere programmeertaal voor kinderen, genaamd Dr. Scheme', vertelt ze. 'Die werkt met levels: in het begin veel regels, en dan steeds meer vrijheid. Ik dacht: dat is een goed idee, maar het moet juist andersom. Net als hoe kinderen leren schrijven, dan doe je ook niet meteen hoofdletters en punten en komma’s. Eerst maar eens zinnetjes maken met alleen kleine letters, en dan stapje voor stapje regels erbij.'
'Ik ben toen gaan zoeken of er al iets was dat voldeed aan dit idee, maar dat bleek niet zo te zijn.' Dus besloot Hermans om zelf maar aan het programmeren te gaan. 'Omdat ik al eerder onderzoek had gedaan naar de overeenkomsten tussen programmeren en leren schrijven vond ik dit een logische stap.'
Van apps tot kunstwerken maken
Wat hebben kinderen eraan als zij kunnen programmeren? Hermans legt uit: 'Met programmeren kun je van alles maken: verhalen, apps, spelletjes, kunstwerken. Het is tof als kinderen een beetje snappen wat het proces is van het maken van iets digitaals, zodat ze kunnen beoordelen of ze het leuk vinden en er meer van willen weten. Nu komen sommige groepen kinderen - bijvoorbeeld meisjes, of kinderen zonder computer thuis - er maar weinig mee in aanraking.' Daarom heeft Hermans gezorgd dat Hedy ook werkt op telefoons en tablets.
En al snel bleek dat het publiek het ook kon waarderen. 'Bekende Nederlanders als Ionica Smeets en Sheila Sitalsing deelden het bericht over Hedy op Twitter, dus we hadden meteen een redelijk groot bereik', vertelt Hermans enthousiast. 'Op de eerste dag hebben er 1200 kinderen meegedaan met de lessen, en samen hebben zij 2000 programma’s gemaakt. Inmiddels zitten we al op 7000 programma’s.' Een groot succes dus – bijna te groot. 'Het waren er eventjes zoveel tegelijk dat onze database provider ons internetverkeer begon te beperken,' lacht Hermans.
De Nederlandse versie van Hedy is te vinden via deze link: https://hedy-beta.herokuapp.com/?lang=nl&level=1. Op deze site zie je eerst level 1, met bijbehorende uitleg in tekst en video. Elk level heeft een paar opdrachten, en als je die gedaan hebt, kan je door naar het volgende level. Op het moment van publicatie zijn dit er 5. In ieder level kun je maar een paar commando’s gebruiken. De commando’s worden bij elk volgend level ingewikkelder. In het begin kun je bijvoorbeeld gewoon het woord print typen met tekst erachter:
print Hallo allemaal! Hoe gaat het?
Alles achter de print wordt dan automatisch geprint. Vanaf level 3 moet je aanhalingstekens gaan gebruiken, zoals gebruikelijk is in de meeste programmeertalen:
print ‘Hallo allemaal! Hoe gaat het?’
Doordat dit soort commando’s steeds moeilijker worden, kunnen kinderen stap voor stap leren.
Vreemde situatie
Hedy komt op een mooi moment, nu alle kinderen thuis zitten door de coronacrisis. Dat was niet helemaal zo gepland, vertelt Hermans. 'Ik zou deze week eigenlijk op een conferentie zijn in Noorwegen om daar een lezing te geven over Hedy. Die zou worden opgenomen en dan online gezet worden, en dan hadden we een mooie video om te delen bij het nieuws dat Hedy beschikbaar kwam. Maar in plaats van de lezing, heb ik maandag een video opgenomen in mijn woonkamer achter de webcam, en hebben we Hedy direct gelanceerd.'
Achter de schermen wordt er ook nog steeds hard doorgewerkt. 'We proberen zo snel mogelijk nieuwe levels online te zetten. Omdat Hedy open source is, zijn er ook andere mensen die ons helpen met dingen maken. Dat is leuk, maar geeft soms ook ineens nieuwe problemen. Zo vertaalde een lieve vrijwilliger alle knoppen en het menu in het Spaans, zodat ook Spaanse kinderen het kunnen gebruiken. Super, maar toen moesten we ook snel de code van Hedy aanpassen omdat we nog geen accenten ondersteunden, die in het Spaans veel voorkomen. Dan zouden Spaanse kinderen bijvoorbeeld zinnen als “ask Cuál es tu color favorito?” kunnen typen.'
Niet alleen maar Hedy
Ook naast Hedy blijft er genoeg te doen voor Hermans, helemaal na het besluit van de Universiteit om geen fysiek onderwijs meer te geven. 'Ik moet nog een aantal filmpjes opnemen om volgende week college te kunnen geven', zegt ze daarover. 'Live streamen vind ik te riskant vanwege bandbreedte, dus ik neem vooraf op en stel het dan beschikbaar. Gelukkig heb ik eerder al Massive Open Online Courses gemaakt en maak ik al jaren een podcast, dus ik ben wel een beetje voorbereid. Maar ondanks dat ik er technisch wel uitkom, blijft het een heel raar gevoel dat ik het hele schooljaar mijn studenten niet meer zie. Het klinkt misschien heel sentimenteel, maar ik mis ze nu al.'
Tekst: Ramón van Doorn