Zeger van der Wal in Binnenlands Bestuur over integriteit in de netwerksamenleving
Zeger van der Wal, bijzonder hoogleraar bij Instituut Bestuurskunde op de Ien Dales Leerstoel, schrijft in een opiniestuk over de veranderende verhouding tussen de overheid en de samenleving en de invloed op integriteit.
Er is toenemend initiatief van onder andere burgers in overheidsorganisaties. Deze veranderingen hebben een ander integriteitsbeleid nodig die hier bij past, vindt van der Wal. ‘Er wordt in toenemende mate van ambtenaren en bestuurders verwacht dat zij controle en verantwoordelijkheden ‘loslaten’ door beleid en diensten veel meer samen met burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties te ontwerpen en te verzorgen, dus in co-creatie en in coproductie. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Overheden komen daardoor in een spagaat terecht, omdat stakeholders nog steeds wel verwachten dat het bestuur het voortouw neemt - en de schuld krijgt als zaken fout gaan - terwijl dat bestuur steeds minder vanzelfsprekend ook de autoriteit en de legitimiteit heeft om door te pakken.’
Nieuwe vragen
Er moet worden nagedacht over hoe medeverantwoordelijk overheden zijn voor hun maatschappelijke partners, en hoe dit moet worden georganiseerd. ‘Hoe kun je inclusief zijn en tegelijkertijd waken voor al te groot amateurisme? Hoe waarborg je de veiligheid en vertrouwelijkheid van informatie als je deze, soms in verregaande mate, moet delen met diverse soorten partners, zowel organisaties als individuen?’. Momenteel gaan publieke organisaties heel verschillend met deze punten om met betrekking tot integriteit.
‘Daarbij past ook dat burgers uitleg krijgen dat zij niet alleen meer met de vinger naar de overheid mogen wijzen als een partnerschap niet direct aan de vaak hoge verwachtingen voldoet. In een netwerksamenleving hebben zowel succes als falen vele vaders.’