Diversiteit vraagt ethisch leiderschap
Naar aanleiding van het recent verschenen essay: Integriteit 2025, geschreven door Zeger van der Wal, Bijzonder hoogleraar Ien Dales Leerstoel aan het Instituut Bestuurskunde van Universiteit Leiden, werd hij op 21 februari geïnterviewd door Binnenlands Bestuur over diversiteit ‘diversiteit kan leiden tot nieuwe type spanningen’.
In zijn essay beschrijft Van der Wal welke typen integriteitskwesties de agenda gaan bepalen en wat de mogelijke implicaties zijn voor ambtenaren en bestuurders. Hierop werden een aantal vragen gesteld
Diversiteit kan goed uitpakken, maar de praktijk is weerbarstig, schrijf je. Kun je daar een voorbeeld van geven?
‘De commissie-Giebels deed onderzoek naar de meldcultuur bij Defensie. Dat rapport was volgens velen huiveringwekkend. Melden kon je maar beter niet doen, het is daar moeilijk anders te zijn en van de norm af te wijken. Je moet dat dus in de organisatie creëren. Je kunt voorstander zijn van diversiteit, maar het vraagt extra vaardigheden van leidinggevenden om te zorgen dat diversiteit ook tot inclusiviteit leidt, mensen zich thuis voelen en ze ook ergens terecht kunnen. Anders heb je alleen op papier diversiteit en blijft de monocultuur en integriteitsproblematiek.’
Je schetst ook een actueel dilemma, namelijk: wie beledig je als je op het personeelsfeest begin december als Sinterklaas binnenkomt met een witte/roetveeg/zwarte piet? Tegemoetkomen aan de wensen en eisen van een meerderheid is dan een mission impossible, schrijf je. Waarom?
‘Het was een voorbeeld tijdens een workshop. Iemand vertelde me dat ze niet meer wisten wat te doen. Een groep wilde geen zwarte piet, de anderen geen witte of gekleurde piet, want dat was geen traditie. Zo’n situatie vraagt om moed van de leidinggevende: je moet in gesprek gaan en accepteren dat het tijd kost. Het Sinterklaasjournaal had een mooie oplossing met roetveegpieten, witte pieten, zwarte pieten en gekleurde pieten. Dat had een voorbeeldfunctie en waarom zou dat niet kunnen? Dan is het een feest van alle kleuren. Het feest niet vieren is geen optie, want mensen vinden het leuk. Ethisch leiderschap is dat je bij een moreel dilemma zoekt naar een derde weg, een slimme uitweg. Je kunt je dus voorstellen dat er emoties zijn en stuurt een brief rond, waarin je stelt dat je iedereen op het werk respecteert en je het feest wilt vieren, maar dat sociale normen veranderen en je kiest voor pieten van alle kleuren. Veel zullen zich daarin kunnen vinden. Met de anderen ga je in gesprek. Je moet blijven communiceren.’
Lees het volledige interview op Binnenlands Bestuur.
In het kader van publiek leiderschap biedt het Centre for Professional Learning een Leergang Diversiteit & Inclusie aan. Kijk voor meer informatie over de Leergang.