Verwachtingen kunnen pijn verlichten
Om de pijn van een patiënt te verlichten, kan het effectief zijn om verwachtingen op te wekken. Deze bevinding is veelbelovend voor de effectiviteit van de behandeling, concluderen psycholoog Kaya Peerdeman en collega’s in hun artikel in PAIN. Beluister ook het interview met Peerdeman op NPO Radio 1.
Standaard pijnbehandelingen verbeteren
De bevindingen van gezondheidspsychologe Peerdeman en haar mede-onderzoekers laten zien dat interventies die gebruik maken van verwachtingen veelbelovend zijn om de standaard pijnbehandelingen in de klinische praktijk te verbeteren. De gevonden effecten onderstrepen het belang van de informatie van een arts, wanneer die een pijnbestrijdingsmiddel voorschrijft. Patiënten informeren over de positieve verwachte uitkomsten, zonder mogelijke negatieve bijwerkingen te negeren, kan de effectiviteit van een behandeling verbeteren.
Placebo-effect en verwachtingen
Peerdeman & collega's voerden een meta-analyse uit. Dat is een methode die de resultaten van meerdere onderzoeken combineert. Eerdere studies hebben laten zien dat verwachtingen belangrijke voorspellers zijn van de resultaten van pijnbestrijdingsbehandelingen. Verwachtingen kunnen worden beïnvloed door verbale suggestie, conditionering of verbeelding. Deelnemers aan zulke onderzoeken krijgen bijvoorbeeld een behandeling met of zonder de suggestie dat het een krachtige pijnstiller is. Bij conditionering kan een placebopil gecombineerd worden met verminderde pijnstimulatie, waarna de placebopil op zichzelf al kan zorgen voor verlichting van pijn. Een voorbeeld van verbeelding is om je gevoelens van warmte voor te stellen op plaatsen waar je pijn hebt, zodat de pijn wordt verlicht.
Verbale suggestie veelbelovend
Onderzoek naar dit type interventies om verwachtingen op te wekken is vaak uitgevoerd met gezonde proefpersonen. Om er achter te komen hoe goed de bevindingen te vertalen zijn naar de klinische praktijk hebben Peerdeman en collega’s de kennis over de effecten van verwachtingen samengevat. Deze meta-analyse laat zien dat korte interventies, die verwachtingen opwekken effectief pijn kunnen verminderen, zoals chronische rugklachten, migraine of pijn na een operatie. Met name verbale suggestie laat een veelbelovend effect zien. Een voorbeeld van zo’n verbale suggestie is: ‘Van het middel dat je net gekregen hebt weten we dat het bij sommige patiënten pijn sterk vermindert.’ Onderzoeken naar conditionering en verbeelding zijn minder vaak uitgevoerd. Ze bleken een klein tot middelgroot effect te hebben. De effecten hingen ook af van het type pijn, waarbij de sterkste resultaten werden gevonden voor pijn, veroorzaakt door een medische procedure (zoals chirurgie).
Relieving patients’ pain with expectation interventions: a meta-analysis is gepubliceerd in het juninummer van PAIN, een vooraanstaand tijdschrift over pijnonderzoek.
Peerdeman is promovenda bij de onderzoeksgroep van prof. dr. Andrea Evers. Dit onderzoek werd gefinancierd door Evers’ NWO Vidi beurs.
In de media
Beluister het interview met Kaya Peerdeman over het onderzoek:
Placebo-effect moet plek krijgen in behandeling - NPO Radio 1
