Herta Mohr (gerealiseerd)

In oktober 2024 werd het gebouw Herta Mohr (voorheen: Cluster Zuid) feestelijk geopend. Het is het derde project in de ontwikkeling van de Humanities Campus. Met de vernieuwing van de gebouwen zorgt de universiteit voor een duurzame Humanities Campus met moderne faciliteiten en een aantrekkelijke onderwijsomgeving die ontmoeting stimuleert en waar studenten en medewerkers graag zijn. Verduurzaming, gezondheid en welzijn namen prominente plekken in tijdens de renovatie van (voormalig) Cluster Zuid. De transformatie van de oorspronkelijk zeven ‘huizen’ naar één ruim, licht en aangenaam geheel onder een glazen dak is een feit.

Aanpak

De uitvoering van de renovatie lag bij Combinatie Cluster Zuid - Constructif Kuijpers (CCZ). 
Het complex bestond oorspronkelijk uit zeven zogenoemde huisjes. Het middelste 'huisje' is gesloopt en dat zorgt voor een open ruimte met veel licht in het hart van het complex. Het is de centrale ontmoetingsplek van het gebouw. 

Het ontwerp

De gevel van het gebouw is grotendeels intact gebleven. Het ontwerpteam - met architectenbureau De Zwarte Hond - heeft de erven van de oorspronkelijke architect Joop van Stigt betrokken bij het ontwerpproces voor een respectvolle transformatie van het gebouw.  

Het vernieuwde gebouw heeft nu meer uitstraling, met aantrekkelijke ruimtes voor ontmoeting tussen studenten en medewerkers en met meer dan 700 onderwijs- en zelfstudieplekken, dit in de vorm van 20 nieuwe collegezalen/werkgroepruimtes en twee grotere hoorcollegezalen. Daarnaast is een prettige werkomgeving gecreëerd met naast werkkamers en vergaderkamers ook ruimte voor common rooms en overlegplekken. Ook is de oriëntatie in het gebouw verbeterd.

Wie werken er

• The Leiden University Institute for Area Studies (LIAS)
• Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten
• Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV)
• Afrika-Studiecentrum Leiden
• International Institute for Asian Studies (IIAS)
• Bibliotheek Midden-Oosten
• Leiden Global
• Het Faculteitsbureau

Duurzaamheid

Welzijn voorop  

Veel daglichtinval, een goede luchttoevoer, prettige akoestiek en veel ruimte voor ontmoeting. Voor de studenten, medewerkers en bezoekers van de Faculteit Geesteswetenschappen zal dit vernieuwde gebouw al bij binnenkomst een verademing zijn. Dan stappen ze een ruim atrium van licht in, met daarin een deel van de Universiteitsbibliotheek en een koffiecorner. Het gevoel van welzijn dat de universiteit hiermee wil creëren, wordt ook merkbaar in en rondom de rest van dit gebouw aan de Witte Singel. 

Frisse lucht

Voor het hele gebouw zijn hoogwaardige materialen geselecteerd, zoals vloerbedekking, lijm en verf met een lage uitstoot van ongezonde stoffen. Dit zorgt voor een betere kwaliteit van de binnenlucht. De hoeveelheid CO2 in collegezalen en vergaderruimtes wordt voortdurend gemeten. Het ventilatiesysteem zorgt voor frisse lucht op momenten dat dit nodig is. Om fietsen in de frisse buitenlucht te stimuleren, wordt de fietsenstalling groter en beter toegankelijk. Fietsers kunnen zich na aankomst bovendien opfrissen in de nieuwe douches van het gebouw.  

Duurzaam energielabel

Het gerenoveerde gebouw krijgt een duurzaam energielabel. Energieverliezen worden kleiner omdat de oorspronkelijke zeven huizen aan elkaar gesmeed worden tot één compact gebouw. Het duurzame effect wordt tevens versterkt door de nieuwe groene daken. 

Duurzaam bouwen

Met het toevoegen van isolatie, nieuwe efficiënte installaties, zonnepanelen en een warmte-koudeopslag zal Cluster Zuid na gereedkoming BREEAM Excellent-gecertificeerd zijn. Ook op de bouwplaats is oog voor duurzame afvalscheiding en het gebruik van prefab-onderdelen om zo min mogelijk afval te produceren. Deze focus op duurzaamheid gaat verder dan de buitenmuren van het gebouw. Zo zorgt een groen dak van sedum-mos niet alleen voor isolatie, maar trekt het ook insecten en vogels aan. 

Hergebruik

De grootste winst op gebied van duurzaamheid bij deze renovatie komt voort uit het intact houden van het grootste deel van het oorspronkelijke gebouw, waardoor er weinig verspilling van materialen is. Ook de gevel blijft, op nieuwe kozijnen en puien na, in oorspronkelijke staat. Alleen de bovenste verdieping zal volledig worden gesloopt, gezien de te zwakke constructie. De oude plafondlatten die uit het gebouw komen, krijgen een nieuw leven als wandafwerking in het atrium. 

Energie- en waterbesparing

Zoals bij alle gebouwen op de campus krijgt ook Cluster Zuid een aansluiting op de ondergrondse warmte-koudeopslag (WKO), een duurzame methode om energie op te slaan in de bodem. De opgeslagen winterkoude wordt gebruikt voor koeling in de zomer, de opgeslagen warmte voor verwarming in de winter. Goede gebouwisolatie, lagetemperatuurverwarming en gebruik van warmtepompen en vloerverwarming sluiten aan op dit systeem. Op het dak komt 200 m² aan isolerend groen en 800 m² aan zonnepanelen en overal zijn waterbesparende kranen, douches en toiletten. Een submetering registratiesysteem houdt het energie- en watergebruik in het gebouw scherp in de gaten om excessen te voorkomen en door het instellen van kloktijden wordt onnodig verbruik vermeden. Uiteraard kent dit gebouw enkel spaarzame LED-verlichting. 

Biodiversiteit en groen

Met een vlindertuin, insectenhotels, vleermuisverblijven in de gevels en nestkasten voor vogels in de bomen rondom het gebouw is tenslotte ook nog aan het welzijn van de kleinste beestjes gedacht. Rond het gebouw is veel plaats voor inheemse schaduwplanten, bomen, hagen en bloemrijk grasland. Al dit groen zorgt naast ontspanning en verkoeling in en rondom het gebouw ook voor het vergroten van de biodiversiteit en het welzijn van flora en fauna in de omgeving.