Kunst

Wanneer je het Gorlaeus Gebouw binnenloopt zie je het meteen; het kunstwerk The Cloud hangt prominent in de hal en is niet te missen. Kunstenaar Jos Agasi heeft het speciaal voor deze plek ontworpen. ‘Intuïtie, verbeeldingskracht en creativiteit. Wetenschappers en kunstenaars hebben meer gemeen dan ze denken.’

Het werk van Leidenaar Jos Agasi is gekozen uit verschillende inzendingen en is met recht de blikvanger in de centrale hal. Het kunstwerk bestaat uit 529 plaatjes die het licht vangen en op een gekleurde manier weer verspreiden.

Wetenschap en kunst

Het maken van een kunstwerk voor een universiteitsgebouw was nieuw voor Agasi. Hij liet zich bij het maken van een concept inspireren door de onderzoeksomgeving. ‘Academici en kunstenaars hebben meer gemeen dan we denken. Hoewel de werkmethoden en het conceptualiseren van nieuwe kennis en strategieën variëren, gebruiken zowel kunstenaars als wetenschappers hun intuïtie, verbeeldingskracht en creativiteit. Dit heb ik in gedachten gehouden tijdens het ontwerpproces.’

Met deze kunstinstallatie wilde Agasi nadenken over hoe we de enorme hoeveelheid data en kennis die we in de wetenschap vinden, verzamelen en produceren, kunnen voorstellen. Om het concept van data te visualiseren, koos hij voor een vorm die kan worden gezien als een puntenwolk, een reeks datapunten in de ruimte. Hij heeft de wolk zo ontworpen dat deze abstract is, zodat iedereen zich er op elke denkbare manier mee kan identificeren. Het bekijken van wetenschappelijke gegevens om er betekenis aan te geven, kan immers een intuïtief en persoonlijk proces zijn.

Licht heeft een hoofdrol

Als lichtkunstenaar, die meestal met geprojecteerd licht werkt, wilde Agasi in dit goed verlichte atrium een kunstwerk maken waarin het licht dat voorhanden is wordt gebruikt. Hij koos ervoor om translucent materiaal te gebruiken waarin het lijkt alsof het licht wordt gevangen. De kleuren die hij gebruikt verwijzen naar natuurlijke en door de mens veroorzaakte lichtverschijnselen: de warme kleur van een avondzon die in het atrium schijnt, de kleur van het maanlicht en de stralend gloeiende kleur van licht dat door de mens gemaakt is.

Het kunstwerk verandert voortdurend, afhankelijk van het weer en het licht en waar je je als toeschouwer bevindt in het gebouw. Het beeld bestaat uit honderden plaatjes die elk in drie dimensies in de ruimte zijn geplaatst. Van een afstand kun je de hele wolk zien. De wolk lijkt te bewegen, omdat de ruimte erin wordt weerspiegeld. Naarmate je dichterbij komt, zie je de afzonderlijke punten.

Als je eronder staat en naar boven kijkt, zie je je eigen beeld gereflecteerd, en dat van de mensen en objecten om je heen. Het zet aan tot nadenken, over het gebouw, de mensen erin, onszelf. Als we de gegevens onderzoeken van het grootste en het kleinste, zijn we dan niet meestal op zoek naar meer kennis over onszelf? De spiegelende elementen laten ons niet alleen veel stukjes zien van de puzzel die we leven noemen, maar ook van onszelf.

23

Al sinds zijn kindertijd heeft Jos Agasi zijn eigen ‘getallenreeks’, die gebaseerd is op het getal 23. In zijn speelse redenering voegde hij er 32 aan toe, want 3+2 is ook 5. En dan zijn er nog de nummers 14, 41, 50 en 5 zelf. De cijfers fungeren als een soort ankerpunten voor keuzes die hij maakt, zowel in zijn leven als in zijn werk. Meestal zijn de cijfers onmerkbaar aangebracht en ook niet zichtbaar. Voor The Cloud speelde Agasi bewust met de cijfers om goede verhoudingen te kiezen en andere esthetische keuzes te maken. Zo is de verhouding van het raster waaraan alle panelen hangen 41 x 23. De afstanden binnen het raster zijn 23 centimeter, de hangende elementen meten 14 x 14 centimeter. En het aantal panelen is 23² , 529 in totaal dus.

De makers

The Cloud is ontworpen door Jos Agasi. De afdeling Fijn Mechanische Dienst van de faculteit is betrokken geweest bij het prototypen van de speciale pen die in de panelen is verwerkt. Onderdelen van het kunstwerk zijn mede getekend, gemaakt en geassembleerd met medewerking van Glenn Hoogenboom (3D en fijnmechanica), Eline Oppewal (3D visualisatie), Erwin Zirkzee en collega’s (aluminium laswerk), Ember van der Lee, Lars Floris en Anika van de Wijngaard (assemblage draden + panelen en voorbereiden panelen op lokatie), Chloé Blansjaar en Charlie Jansen (idem en ook assemblage frame), Willem Verheij (voorbereiding en assemblage frame). Voor het hijsen en bevestigen van het frame kwamen tuigers Floris de Heer en Menno in touw, Niek Kosters hees mee en hing de elementen aan het frame. Frances Rompas maakt een documentaire over de kunstenaar en het werk.