Yra van Dijk focuses on the relationship between literature, memory and media. She is currently working on a project to analyze Dutch Caribbean Narratives in a comparative and cross-media perspective. In 2018 she published a critically acclaimed monograph on the oeuvre of German-Dutch author Arnon Grunberg in the light of Shoah memory and trauma of the second generation. The study is now available as Open Access free download: see under ‘profile’.

More information about Yra van Dijk

Profile

Since 2016, the focus of Yra van Dijk in teaching and publications is on Dutch Caribbean Art, Media and Literature. Studying Caribbean narrative and identity from a postcolonial persective, she looks specifically at ways in which Cultural Memory and Critique is produced in these different objects. In 2020, she works on a collaborative project with the Surinam National Archive en the Literature Museum on an on- and offline exposition on the work of six Surinamese authors.

Before her chair in Leiden, Van Dijk worked in Paris (2000-2004), and at the University of Amsterdam (2006-2013) and was a visiting scholar at UCSD in 2010, studying digital communities for the HERA-project ELMCIP.

Book Projects

Van Dijks next book project Media and Memory in the Dutch Caribbean Novel  is planned for 2022. Building on her publications on affect, ecology and media in the work of Astrid Roemer, Boelie van Leeuwen or Cola Debrot, she places the texts in their comparative Caribbean context, demonstrating how structures of signification in these novels may be understood against the backdrop of Caribbean Theory such as Édouard Glissant.

In 2018, Van Dijk finished Afgrond zonder vangnet, a monograph on the oeuvre of the Dutch second generation author Arnon Grunberg. An Open Access download of the book can be found here. Reviews in national newspapers can be found here, here and here.  Reviews in academic journals by Maaike Meijer (Nederlandse letterkunde 24, 3, 2019),  Laurens Ham in Spiegel der Letteren (61, 2, 2019) and Wilbert Smulders in Tijdschrift voor Nederlandse Taal en Letterkunde: here.

The book addresses issues such as: How can literature describe and produce identification with both perpetrators and victims? What can writing mean in the light of global violence and ethical aporia's? It also charts the development from a satirical and autobiographical young author to a self-reflexive public intellectual who produces multi-directional memory between the Holocaust and contemporary evil.

In collaborations, Van Dijk published edited volumes on Late-postmodern literature (Reconsidering the Postmodern. European Literature Beyond Relativism AUP, 2011) and a much used handbook on Theory and Practice of Intertextuality (Draden in het donker, Vantilt, 2012).

Reading and interpretation

In a large consortium with teachers, stake-holders (editors, semi-government institutions) and colleagues from different disciplines, universities and schools of higher education, Yra van Dijk is leading the development of a large research project: All inclusive. Literature for everybody. The intention is to improve literacy with the development and implementation of an innovative and attractive form of reading, called 'inquisitive': an analytical and hermeneutic process of seven stages. This method is a more up-to-date form of reading literature as a dialogical, dynamic process of identification, appropriation, and cultural negotiation. Bringing in these new perspectives in the static school canon will open up the literature class to a new and diverse cultural archive, from the work of Surinamese authors to Hip-Hop texts.

Literature and New Media

After her Ph.D. on typography and poetry (published as a Dutch monograph by Vantilt, 2006), the attention for media and materiality led to research in digital literature. In the course of a HERA-project on Digital Communities, Yra van Dijk published on the Poetics in digital literary communities, and on the materialities of (hand)writing in digital literature.

Her focus has been more specifically on the relation between Nostalgia, Memory and Digital Culture, as in the article with Emma de Vries on paradoxes of media change in literature. This has also resulted in articles on literary digital work, like that of Tonnus Oosterhoff, in which remediation produces and problematizes cultural memory, of WO II particularly (in: Literature and Multimedia in late 20th and 21st Century Europe (2014). Recently, this focus has led to publications on representations of media and technology in the novel, too, such as in the postcolonial novel. (Spiegel der Letteren, 2017).

Digital Memory

The interest in Media and Memory has resulted in a European research project: a collaboration with 8 partners from 6 countries on Digital memory of the Holocaust. Between 2017-2019, three interdisciplinary and international seminars were organized, resulting in a joint application for a larger research project and in various publications, such as this essay and a panel on  this ESSHC conference in 2021.

Projects

Van Dijks next project Dutch-Caribbean Narratives across media aims to be a comprehensive analysis of narrative in the Dutch Caribbean (1920-2020) in different media and platforms (Poems and Novels, Film, Journals, Radio, Spoken word, Hip-hop). These objects will be analyzed in their historical postcolonial context, in a comparative Caribbean context and in a global context of, for example, popular youth culture.

Teaching activities

When teaching in the Dutch department, Van Dijk takes a comparative stance, focusing on modern Dutch prose and poetry in a global and medial perspective. Her course on Shoah representations in art and literature focuses for example on both Dutch texts and contexts, and also on international digital archives, movies, art and literature, courses on Dutch Caribbean Literature or Discourses of Slavery do the same in a global perspective, as do courses on Memory and Trauma, for example in South-African Literature.

Outreach

She is the Chair of the National Raad voor de Neerlandistiek, Chair of the Board of De Nederlandse Boekengids, and regularly gives national and international lectures.

The Raad van de Neerlandistiek was founded in 2018 in order to unite the different disciplined and departments of Dutch Studies. Apart from meeetings and seminars, Yra van Dijk organized the first Neerlandistiekdagen in March 2020, with hundreds of visitors and a live radio show of De Taalstaat.

PhD-students

Currently, Van Dijk is supervising five PhD-projects, focussing on (Postcolonial) Memory, Literature, Media and Popular Culture:

Karin Amatmoekrim (LUCAS) is writing a biography on the Dutch-Caribbean journalist Anil Ramdas, under the supervision of Yra van Dijk and Elleke Boehmer.

Aafje de Roest, LUCAS co-supervisor Bram Ieven, one of the Faces of Sciences of the KNAW, was awarded a ‘PhDs in the Humanities’ grant by NWO. Her PhD project focuses on how contemporary Dutch hip-hop enables Dutch youth (artists, amateurs, and fans) to construct a new expression of Dutch cultural identity in a global context.

Anna Krysová. LUCAS en Karlova (Prague). Co-supervisor Esther op de Beek: Meta-modernism, affect and engagement in contemporary Dutch Literature.

Adrienne Baars (Leiden University, LUCAS) both focus on representations of memory and conflict too, whereas Emma de Vries (LUCAS) studies neo-epistolary culture in the digital age.

Nienke van Leverink (LUCAS) writes a PhD thesis on the oeuvre of Marcel Möring in the perspective of Shoah-memory and trauma.

Please feel free to get in touch with me about your plans for Mastertheses or PhD projects in the fields of modern (Dutch) literature (including poetry), media, technology and literature and questions of cultural memory, ethics and engagement in a global perspective.

PhD supervision- past projects

Rik Spanjers (UvA, 2019; Comics Realism and the Maus Event: Comics and the Dynamics of World War II Remembrance| Aula | supervisors: Thomas Vaessens, Yra van Dijk and Dan Hassler-Forest.

Lisanne Snelders (UvA, 2018). Projecttitel: The dynamics of Literary Heritage: the case of the Dutch East Indies. 2018. Dissertation: Hoe Nederland Indië leest. Hella S. Haasse, Tjalie Robinson, Pramoedya Ananta Toer en de politiek van de herinnering

(Co-promotor, with Thomas Vaessens and Paul Bijl)

Inge van der Ven (UU, 2015) finished her thesis on The Monumental Novel under supervision of Kiene Brillenburg, Ernst van Alphen and Yra van Dijk . 

In 2016, Marije Groos finished het dissertation Een hard en waakzaam woord, on engagement in the Literary Journals of the Fifties.

PhD-student of Frans-Willem Korsten and Yra van Dijk, Frank van Doeselaar, (2017): Bewegend lezen. A proposition for a cinematographic reading method.

Grants & Awards

HERA Grant (2010)

NWO Internationalisation (2016)

NWO Kiem (2017)

PhD in the Humanities (2019)

Key publications

• Yra van Dijk en Sarah Badwy, ‘Niemand is een eiland. Het relationele schrijven van Boeli van Leeuwen’. In: Spiegel der Letteren, 2020 (62, 1, 31-55).
• Yra van Dijk, ‘Media, materialiteit en relatie in Astrid Roemers Lijken op liefde’. In: Michiel van Kempen (red.), Het postkoloniale oog. 2020.
• Yra van Dijk, Afgrond zonder vangnet. Liefde en geweld in het werk van Arnon Grunberg. Nijgh en Van Ditmar, Amsterdam, 2018.
• Emma de Vries and Yra van Dijk “Book for Loan”. S as Paradox on Media Change. In: Brillenburg Wurth, Pressman e.a., Book Presence in a Digital Age. Bloomsbury Press, 2017.
• Yra van Dijk and Stephan Besser, Kafka on the Gulf: Male Identity, Space, and Globalization in Dave Eggers's A Hologram for the King and Arnon Grunberg's The Man without Illness'. In: Comparative Literature, 69, (1). March 2017. Pp. 111-128.
• Yra van Dijk, ‘Een kruiwagen vol benzine. Media-technologie in Cola Debrots Mijn zuster de negerin. In: Spiegel der Letteren 58 (4), 2016, 459-486.
• ‘The margins of bookishness. Paratexts in digital literature’. In: Nadine Desrochers and Daniel Apollon (eds.):  Examining Paratextual Theory and its Applications in Digital Culture, IGI Global. 2014
• ‘Picking up the pieces. History and memory in European digital literature’, in: Marcel Cornis-Pope, Literature and Multimedia in late 20th and 21st Century Europe. In the John Benjamins Press Series on Histories of Literatures in European Languages. 2014, pp. 107-122. 
• 'Amateurs online. Creativity in a Digital Community'. Poetics  43 (2014); p. 86-101. doi:10.1016/j.poetic.2014.02.001
• Yra van Dijk, ‘Reading the form. The function of typographic blanks in modern poetry’. In:  Word and Image. 27 (4), 2011. Pp. 407-415. 
• Yra van Dijk, ‘A Performance of Reality. Handwriting and paper in digital literature’. In: Journal of Dutch Literature, Winterissue 2012. 
• Yra van Dijk, Maarten De Pourcq en Carl de Strycker (eds):  Draden in het donker. Intertekstualiteit in theorie en praktijk. Nijmegen, Vantilt, 2012. 
• Thomas Vaessens and Yra van Dijk (eds.),  Reconsidering the Postmodern: European Literature Beyond Relativism. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2011.
• Don’t lurk too long’. Art and Creativity in a Digital Community’: Forthcoming in Poetics, 2014. 
• ‘Picking up the pieces. History and memory in European digital literature’, in: Marcel Cornis- Pope, Literature and Multimedia in late 20th and 21st Century Europe. In the John Benjamins Press Series on Histories of Literatures in European Languages. Forthcoming. 
• ‘Uitblinken in overleven. De erfenis van de Shoah bij Arnon Grunberg’ . In:  De wereld als poppenkast. Het leven volgens Arnon Grunberg. Johan Goud (red,). Kampen, 2010. 
• Leegte, leegte die ademt. Het typografisch wit in de moderne poëzie. Nijmegen: Vantilt. 2006. 

Book

In Afgrond zonder vangnet. Liefde en geweld in het werk van Arnon Grunberg kijkt Yra van Dijk naar de betekenis van thema’s als geloof, liefde en ouderschap in de romans van Grunberg. Wat betekenen deze thema’s als alles ‘kapot’ is? En hoe kun je met een ander leven, als die zelf niet echt meer leeft? Gedreven om dit alles te begrijpen, laat  Van Dijk in haar studie zien hoe zijn romans zulke vragen stellen, en beantwoorden.

Zie hier voor de gratis download van Afgrond zonder vangnet (Nijgh en Van Ditmar, 2018)

Citaten uit de receptie:

De barbarij in het hart van onze samenleving, het (niet) schrijven over pijn en lijden, de werking van ironie en engagement; telkens weet Van Dijk deze thema’s op overtuigende wijze uit de kluwen van Grunbergs oeuvre te pulken en daarmee een vangnet voor de afgrond te knopen. (Bo van Houwelingen, De Volkskrant, 2 november 2018) 

‘Flonkerende interpretaties zijn het: diepgaand en toch toegankelijk voor een niet-professionele lezer, vol boeiende tekstdetails en talloze filosofisch-letterkundige referenties’. (..) Bepalend zijn ook Van Dijks ijzersterke intertekstuele interpretaties, waarmee ze aantoont dat Grunbergs oeuvre steeds de geschiedenis van de Shoah én  van aanverwante ‘barbaarse’ gebeurtenissen hervertelt en parodieert. (..) ‘Een briljante en volkomen overtuigende interpretatie van het oeuvre (..)’ (Laurens Ham in Spiegel der Letteren, 61, 2, 2019).

Hoe weerbarstig, provocerend en somber Grunbergs werk ook is, Van Dijk laat geen middel onbeproefd om het inzichtelijker te maken en dichterbij te brengen, onder meer door in haar boek een aantal routes aan te brengen die men door de hoofdstukken kan volgen. (..) Ook al betwijfel ik of scholieren dit boek aan kunnen, ik bewonder het dat Van Dijk het probeert. Grunberg schrijft niet alleen duister maar ook betoverend. Hij heeft ook een speelse en absurdistische kant en wordt zeker gelezen door scholieren. Al begrijpen ze maar de helft van dit boek, dan nog zullen ze er ontstellend veel van leren. Een schitterende studie, die helpt Grunbergs indrukwekkende oeuvre te doorgronden en die tegelijk over overrompelende wijze laat zien wat de neerlandistiek heden ten dage vermag. (Maaike Meijer, Nederlandse letterkunde 24, 3, 2019).

‘Grondige en verrijkende monografie over Grunberg. Van Dijk loopt chronologisch door zijn dertien romans, neemt en passant ook zijn tientallen andere geschriften mee, en behandelt zo ongeveer iedere invalshoek die je bij Grunberg kunt bedenken.  (Wilfred Takken, NRC Handelsblad)

Een verbluffend interessante invalshoek’ (Mark Schaevers)

‘Een bevlogen literatuurwetenschapper’, ‘een heel precieze lezer die met een vlotte pen en een scherpe blik interpretaties aan de oppervlakte kan brengen’. ‘Een toegankelijke analyse voor een ruim publiek zonder dat het voor de lezer voelt alsof hij zware, wetenschappelijke kost tot zich neemt’ (Miriam Piters, Tzum)

De souplesse waarmee Van Dijk interpreteert wekt de indruk dat ze simpelweg laat zien wat Grunbergs teksten betekenen en zelf op de achtergrond blijft. Ook omdat ze Grunberg via citaten zo vaak aan het woord laat, lijkt het alsof het werk bijna in samenspraak met de schrijver wordt geduid. Dat Van Dijk zorgvuldig aan het betogen is en daarbij niets aan het toeval overlaat, schemert af en toe toch door (..)’.  

‘Van Dijk heeft met dit boek getoond hoe intellectueel uitdagend en creatief een literatuurwetenschappelijke studie kan zijn, en hoeveel een oeuvre als dat van Grunberg aan betekenis kan winnen wanneer het echt goed gelezen wordt.

Deze studie laat zien hoe spannend literatuur kan zijn, en stimuleert de lezer zo om zelf weer aan het ontdekken, dat wil zeggen aan het lezen, denken en schrijven te gaan. En is dat niet het hoogste wat een literatuurwetenschappelijk werk kan bereiken?’ (Lodewijk Verduijn, De Groene Amsterdammer)

In deze meeslepende studie van de motieven in het werk van Arnon Grunberg laat Yra van Dijk zien hoe spannend literatuurkritiek kan zijn. Ze haalt aspecten en verbanden naar boven die pas na zorgvuldige analyse duidelijk worden – een dergelijk niveau is zeldzaam geworden. (Stefan Hertmans, Facebook) 

‘Een van de beste boeken van 2018’, Reinjan Mulder, NRC Handelsblad

Yra van Dijk heeft een indrukwekkende studie geschreven, waarin zij vrijwel al het fictieve en non-fictieve werk van Arnon Grunberg systematisch, gedegen en inventief onderzoekt, met als resultaat een reeks diepgaande interpretaties, die in een zodanig onderling verband zijn gezet, dat er een knap overzicht van Grunbergs complexe oeuvre ontstaat. Van Dijk weet haar interpretaties steeds scherp te beschrijven, en dat alles in een vlotte stijl. Het is heel bijzonder dat er weer eens een studie ligt waarin de betekenis van een compleet oeuvre uit en te na wordt gepeild. De grote greep met andere woorden, niet dit of dat onderdeel of aspect van een oeuvre, maar gewoon álles, van voor naar achteren, waarbij theoretische benaderingen steeds zonder methodische nuffigheid daar worden ingezet waar dat loont. Hoe vaak komt zoiets in de letterkundige neerlandistiek voor?(..) Hiermee geeft Van Dijk meteen het immense probleem aan waarop zij bij het schrijven van deze studie voortdurend moet zijn gestuit, en dat zij op bewonderenswaardige wijze bij de kop heeft gevat, namelijk hoe moet je het spanningsveld duiden tussen de opzichtig autobiografische verankering van dit oeuvre en de al even opzichtig fictieve aard ervan?  ‘Een indrukwekkende reeks interpretaties (..) zonder uitzondering verhelderend’. (..) Toch herleidt Van Dijk dit complex gelukkig niet tot iets eenduidigs, in feite demonstreert zij juist dat dit niet mogelijk is. Het is een verdienste van Van Dijk dat zij dit cirkelen rond de kern zo toegewijd uitvoert, maar ook dat zij de ban nergens breekt met simplificaties of andere dooddoeners.(Wilbert Smulders, Tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde).

Publications