Book
Afgrond zonder vangnet
Onlangs verscheen het boek ‘Afgrond zonder vangnet’ van Yra van Dijk, hoogleraar Moderne Nederlandse Literatuur. In haar boek analyseert ze verschillende thema's in het werk van Arnon Grunberg.
- Author
- Yra van Dijk
- Date
- 01 October 2018
In Afgrond zonder vangnet, kijkt Yra van Dijk naar de betekenis van thema’s als geloof, liefde en ouderschap in de romans van Grunberg. Wat betekenen deze thema’s als alles ‘kapot’ is? En hoe kun je met een ander leven, als die zelf niet echt meer leeft? Gedreven om dit alles te begrijpen, laat Van Dijk in haar studie zien hoe zijn romans zulke vragen stellen, en beantwoorden.
Zie hier voor de Open Access PDF van het boek
Citaten uit de receptie:
De barbarij in het hart van onze samenleving, het (niet) schrijven over pijn en lijden, de werking van ironie en engagement; telkens weet Van Dijk deze thema’s op overtuigende wijze uit de kluwen van Grunbergs oeuvre te pulken en daarmee een vangnet voor de afgrond te knopen. (Bo van Houwelingen, De Volkskrant, 2 november 2018)
‘Een verbluffend interessante invalshoek’ (Mark Schaevers)
‘Een bevlogen literatuurwetenschapper’, ‘een heel precieze lezer die met een vlotte pen en een scherpe blik interpretaties aan de oppervlakte kan brengen’. ‘Een toegankelijke analyse voor een ruim publiek zonder dat het voor de lezer voelt alsof hij zware, wetenschappelijke kost tot zich neemt’ (Miriam Piters, Tzum)
Hoe weerbarstig, provocerend en somber Grunbergs werk ook is, Van Dijk laat geen middel onbeproefd om het inzichtelijker te maken en dichterbij te brengen, onder meer door in haar boek een aantal routes aan te brengen die men door de hoofdstukken kan volgen. (..) Ook al betwijfel ik of scholieren dit boek aan kunnen, ik bewonder het dat Van Dijk het probeert. Grunberg schrijft niet alleen duister maar ook betoverend. Hij heeft ook een speelse en absurdistische kant en wordt zeker gelezen door scholieren. Al begrijpen ze maar de helft van dit boek, dan nog zullen ze er ontstellend veel van leren. Een schitterende studie, die helpt Grunbergs indrukwekkende oeuvre te doorgronden en die tegelijk over overrompelende wijze laat zien wat de neerlandistiek heden ten dage vermag. (Maaike Meijer, Nederlandse letterkunde, oktober 2019)
‘Grondige en verrijkende monografie over Grunberg. Van Dijk loopt chronologisch door zijn dertien romans, neemt en passant ook zijn tientallen andere geschriften mee, en behandelt zo ongeveer iedere invalshoek die je bij Grunberg kunt bedenken. (Wilfred Takken, NRC Handelsblad)
De souplesse waarmee Van Dijk interpreteert wekt de indruk dat ze simpelweg laat zien wat Grunbergs teksten betekenen en zelf op de achtergrond blijft. Ook omdat ze Grunberg via citaten zo vaak aan het woord laat, lijkt het alsof het werk bijna in samenspraak met de schrijver wordt geduid. Dat Van Dijk zorgvuldig aan het betogen is en daarbij niets aan het toeval overlaat, schemert af en toe toch door (..)’.
‘Van Dijk heeft met dit boek getoond hoe intellectueel uitdagend en creatief een literatuurwetenschappelijke studie kan zijn, en hoeveel een oeuvre als dat van Grunberg aan betekenis kan winnen wanneer het echt goed gelezen wordt.
Deze studie laat zien hoe spannend literatuur kan zijn, en stimuleert de lezer zo om zelf weer aan het ontdekken, dat wil zeggen aan het lezen, denken en schrijven te gaan. En is dat niet het hoogste wat een literatuurwetenschappelijk werk kan bereiken?’ (Lodewijk Verduijn, De Groene Amsterdammer)
In deze meeslepende studie van de motieven in het werk van Arnon Grunberg laat Yra van Dijk zien hoe spannend literatuurkritiek kan zijn. Ze haalt aspecten en verbanden naar boven die pas na zorgvuldige analyse duidelijk worden – een dergelijk niveau is zeldzaam geworden. (Stefan Hertmans)
‘Een van de beste boeken van 2018’, Reinjan Mulder, NRC Handelsblad
Yra van Dijk heeft een indrukwekkende studie geschreven, waarin zij vrijwel al het fictieve en non-fictieve werk van Arnon Grunberg systematisch, gedegen en inventief onderzoekt, met als resultaat een reeks diepgaande interpretaties, die in een zodanig onderling verband zijn gezet, dat er een knap overzicht van Grunbergs complexe oeuvre ontstaat. Van Dijk weet haar interpretaties steeds scherp te beschrijven, en dat alles in een vlotte stijl. Het is heel bijzonder dat er weer eens een studie ligt waarin de betekenis van een compleet oeuvre uit en te na wordt gepeild. De grote greep met andere woorden, niet dit of dat onderdeel of aspect van een oeuvre, maar gewoon álles, van voor naar achteren, waarbij theoretische benaderingen steeds zonder methodische nuffigheid daar worden ingezet waar dat loont. Hoe vaak komt zoiets in de letterkundige neerlandistiek voor?(..) Hiermee geeft Van Dijk meteen het immense probleem aan waarop zij bij het schrijven van deze studie voortdurend moet zijn gestuit, en dat zij op bewonderenswaardige wijze bij de kop heeft gevat, namelijk hoe moet je het spanningsveld duiden tussen de opzichtig autobiografische verankering van dit oeuvre en de al even opzichtig fictieve aard ervan? ‘Een indrukwekkende reeks interpretaties (..) zonder uitzondering verhelderend’. (..) Toch herleidt Van Dijk dit complex gelukkig niet tot iets eenduidigs, in feite demonstreert zij juist dat dit niet mogelijk is. Het is een verdienste van Van Dijk dat zij dit cirkelen rond de kern zo toegewijd uitvoert, maar ook dat zij de ban nergens breekt met simplificaties of andere dooddoeners.(Wilbert Smulders, Tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde).