Supervrouwen over supergeleiding
In 2015 riepen de Verenigde Naties 11 februari uit tot de ‘International Day of Women and Girls in Science’. Ter ere van deze dag nodigde de Universiteit Leiden verschillende, vrouwelijke bètawetenschappers uit om over hun ervaringen en onderzoeken te vertellen. Onder andere PRE-studenten Zoya Polschykova en Fleur Walravens werden voor deze dag speciaal uitgenodigd om hun onderzoek over het natuurkundige begrip supergeleiding, dat zij uitvoerden in Blok IV van het PRE-College, te komen presenteren.
Zwevende treinen
De jonge wetenschapsters begonnen hun presentatie met een filmpje van een ‘zwevend’ treintje. Het leek bijna magie, maar niets was minder waar: het had alles te maken met supergeleiding. ‘Supergeleiding is een proces waarbij metalen bij lage temperaturen speciale, magnetische eigenschappen vertonen’, legt Fleur uit. Door in het treintje een metaal te stoppen en dit te laten afkoelen tot een hele lage temperatuur, werd het treintje supergeleidend; dit zorgde ervoor dat het treintje ging zweven boven de magnetische rails. Het onderzoek van Fleur en Zoya focust specifiek op supergeleiding bij hogere temperaturen. ‘Of nou ja, we hebben het onderzocht bij min tweehonderdveertig graden’, lacht Zoya. ‘Maar dat is relatief gezien een hoge temperatuur supergeleiding.’
Door middel van de voorbeelden was de presentatie zelfs nog voor niet-natuurkundigen in de zaal te begrijpen, iets wat de onderzoeksters bewust hadden gedaan. ‘Het blijft een lastig onderwerp, dus het was toch wel ons doel om te zorgen dat alle mensen die vandaag kwamen het zouden begrijpen.’
Van Twente naar Leiden
Hoe kwamen ze dan op dit lastige begrip? ‘In blok II volgden we een aantal colleges over bij hoogleraar Jan Aarts. Supergeleiding is een beetje zijn specialiteit. Uiteindelijk mochten we ook bij hem de proef uitvoeren’, vertelt Zoya. ‘Het sample dat we hebben gebruikt kwam speciaal voor ons gesneden en gemaakt van de Technische Universiteit in Twente naar Leiden’, leggen ze uit. ‘Daarnaast mochten we experimenten doen bij 9 tesla!’ voegt Fleur toe. En hoewel dit misschien weinig mensen iets zegt, is aan het enthousiasme van de onderzoeksters te zien dat dit heel wat voorstelt.
Vrouwelijke voorbeelden
Na de presentatie van Zoya en Fleur was er een panel van vrouwelijke bètawetenschappers. Voor de PRE-studenten, die allebei Natuurkunde willen gaan studeren volgend jaar, diende dit als inspiratie. ‘Ik vind het heel goed dat zo’n dag als vandaag wordt georganiseerd’, zegt Zoya. ‘Deze vrouwen zijn eigenlijk van de eerste generatie die de mogelijkheid hebben gekregen om een invloedrijke positie in te nemen in de wetenschap. Ik vind het heel leuk en inspirerend om hun ervaringen te horen.’ Fleur sluit zich hierbij aan. ‘Ik denk dat zo’n dag er ook zeker toe kan leiden dat meer meisjes interesse krijgen in de bètastudies. Wat mij betreft mag deze dag volgend jaar nog groter worden gevierd!’
(Maxime Geervliet)