Het Peperklips als taal om mee te puzzelen
Ruim honderd middelbare scholieren vanuit heel Nederland kwamen afgelopen zaterdag naar het Lipsius in Leiden. Ze namen deel aan de twintigste editie van de Taalkundeolympiade, waar hen ook dit jaar weer een uitdagend programma te wachten stond. Opvallend daarbij: het Peperklips.
Organisator Tamara Végh geeft aan waarom deze olympiade jaarlijks wordt georganiseerd. ‘We willen middelbare scholieren graag laten zien hoe taalwetenschap werkt, zo kunnen ze enthousiaster worden over taal.’ Universitair docent dr. Tijmen Pronk gaat hier op door: ‘ook willen we de blik van scholieren verbreden, omdat taalwetenschap over veel meer gaat dan het dagelijks gebruik van taal.’
Amazonetaal
‘Bij de opleiding Taalwetenschap wordt er een open blik, analytisch vermogen en abstract denken vereist,’ aldus Pronk. De taalkundige trekt een vergelijking met natuurwetenschappen. ‘Net als bij een wiskundig probleem wordt er om logica en gezond verstand gevraagd, maar nu toegepast op taal.’ Dat is ook wat de deelnemers zo enthousiast maakt. Asmita zegt bijvoorbeeld dat ‘de opgaven echt puzzels zijn’ en Mandy stelt dat ‘je de taal echt moet begrijpen, in plaats van gewoon spreken zoals op school.’
‘De deelnemers krijgen een paar vertalingen en moeten zelf de grammatica van zo’n taal gaan vormen’, legt Pronk uit. ‘Dit is ook wat een taalkundige doet als hij bijvoorbeeld de Amazone in trekt om de nooit eerder beschreven taal van een inheems volk te bestuderen.’ Een deel van het programma bestaat traditioneel uit een opgave over het Nederlands. ‘Het is de bedoeling dat we het Nederlands dan bekijken als zo’n Amazonetaal. Dan zie je hoe bijzonder de Nederlandse taal eigenlijk is.’
Het Peperklips
Dit jaar gaat één van de opgaven over ‘het Peperklips’, een alternatief alfabet voor de Nederlandse taal. Zoals de naam al suggereert, is het Peperklips gebaseerd op de vorm van een paperclip. De deelnemers krijgen een lijst met een paar namen van maanden en dagen in het Peperklips. Voor de rest van de woorden moeten de deelnemers zelf op zoek naar de juiste schrijfwijze.
In de pauze legt deelnemer Nizar enthousiast uit hoe hij deze opgave heeft aangepakt. ‘Eerst zoek je naar overeenkomsten tussen woorden, zo weet je dat elke dag van de week eindigt op -dag.’ Op die manier heeft Nizar zelf het alfabet van het Peperklips samengesteld en kon hij nieuwe woorden maken. ‘Ik kreeg de opgave pas echt goed door toen ik zag hoe je een duidelijk onderscheid tussen klinkers en medeklinkers moest maken.’ De kleine tekens staan symbool voor de klinkers, de grote tekens voor de medeklinkers.
Open Dag
Kortom, de deelnemers hebben een uitdagende Taalkundeolympiade gehad. Op de uitslag moeten ze nog wel even wachten. De uitleg van de opgaven en de prijsuitreiking vinden aansluitend op de op de Open Dag van de Universiteit Leiden (22 februari) plaats. De deelnemers zijn na afloop in ieder geval erg enthousiast. ‘Volgend jaar kom ik weer!’, roept Asmita enthousiast.
Tekst: Thijs Endendijk
Fotografie: André van Haasteren
Mail de redactie