Publicaties
Een overzicht van tentoonstellingscatalogi en monografieën rond de Leidse Midden-Oosten collecties.
Prophets, Poets and Scholars: Exploring the Collections of the Middle Eastern Library of Leiden University (Leiden University Press). [in voorbereiding].
In afwachting van de opening van de nieuwe Middle Eastern Library van de Universiteit Leiden, bereidt een team van redacteuren en auteurs uit Leiden en daarbuiten een speciale bundel voor om de rijkheid en veelzijdigheid van de Midden-Oosten collecties te vieren. De onderwerpen variëren van het Oude Nabije Oosten, de materiële en conservatieaspecten van handschriften uit het Midden-Oosten, de klassieke literaire erfenis van de Islam in talen zoals Arabisch, Ottomaans Turks en Perzisch; Berberse talen, Joodse schrijfcultuur in het Hebreeuws en Aramees, het Midden-Oosterse christendom, de fascinerende maar vaak controversiële wereld van het westerse oriëntalisme, en westerse invloeden in het twintigste-eeuwse Midden-Oosten. Met meer dan 300 kleurenillustraties.
Kasper van Ommen, “Tous mes livres de langues estrangeres:’ het oosterse legaat van Josephus Justus Scaliger in de Universiteitsbibliotheek Leiden”, Unpublished doctoral thesis Leiden University, 2020
Kasper van Ommen, Tous mes livres de langues estrangeres:’ het oosterse legaat van Josephus Justus Scaliger in de Universiteitsbibliotheek Leiden, Ongepubliceerd proefschrift, Universiteit Leiden, 2020.
Vrij beschikbaar via het Leiden Repository voor dissertaties.
In 1593 arriveerde de vooraanstaande geleerde Josephus Justus Scaliger (1540-1609) in Leiden om de positie van ereprofessor in de Latijnse taal, oudheden en geschiedenis te aanvaarden. Scaliger had een deel van zijn bibliotheek, inclusief veel oosterse boeken en manuscripten, meegenomen naar Leiden. In 1609 legateerde Scaliger bij testament het deel van zijn bibliotheek aan de Universiteit Leiden dat bestond uit: ‘[…] tous mes livres de langues estrangeres, Hebraics, Syriens, Arabics, Aethiopiens, lesquels livres sont contenus dans le Catalogue que i’ay adiousté a la copie latine de ce mien testament […]’. De bestuurders van de universiteit erkenden het belang van deze nalatenschap, erkenden onmiddellijk het potentieel van deze verzameling zeldzame gedrukte boeken en manuscripten en realiseerden zich dat deze collectie een aanzienlijk verschil kon maken in het verkrijgen van een prominente positie tussen andere Europese universiteiten die streden om wetenschappelijke suprematie in de zeventiende eeuw. De bestuurders benadrukten het belang van het samenstellen van een catalogus van de nalatenschap, maar de daaropvolgende catalogi uit de periode 1612-1674 bieden allemaal een onvolledig overzicht van de nalatenschap. In dit proefschrift wordt voor het eerst het deel van Scaligers nalatenschap dat al zijn gedrukte oosterse boeken bevat, gereconstrueerd en gepresenteerd.
Karin Scheper, The Technique of Islamic Bookbinding: Methods, Materials and Regional Varieties, Brill 2019.
Beschikbaar voor leden via de UBL Catalogus.
"The Technique of Islamic Bookbinding" is het eerste monografie gewijd aan de technische ontwikkeling van de boekbindtraditie in de islamitische wereld. Gebaseerd op een evaluatie van de uitgebreide Midden-Oosterse collecties in de Universiteitsbibliotheek van Leiden, worden de verschillende naaitechnieken, constructies en het gebruik van omslagmaterialen gedetailleerd beschreven. Een vergelijkende analyse van historische verhandelingen over boekbinden biedt verder inzicht in de daadwerkelijke creatie van het Islamitische boek. Bovendien wordt aangetoond dat variaties in tijd en plaats kunnen worden vastgesteld met behulp van kenmerkende materiaaleigenschappen.
Het werk van Karin Scheper weerlegt de perceptie van islamitisch boekbinden als een zwakke structuur, die over het algemeen onjuist is getypeerd als een geval van bandbinding. In plaats daarvan betoogt de auteur hoe diverse methoden werden gebruikt om solide structuren te creëren, waardoor ons begrip van de praktijk van islamitisch boekbinden fundamenteel wordt uitgedaagd.
Karin Scheper werd in 2016 bekroond met de De La Court Prijs door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen voor haar studie naar boekbindtraditie in de islamitische wereld.
Luitgard Mols en Arnoud Vrolijk, Western Arabia in the Leiden Collections: Traces of a Colourful Past, Leiden University Press 2016.
In de late negentiende- en vroege twintigste eeuw verzamelden Nederlandse diplomaten, geleerden en reizigers unieke collecties in Jeddah, Mekka en Medina. De Nederlandse aanwezigheid op het Arabisch schiereiland, waar een consulaat in Jeddah werd opgericht, was nauw verbonden met het toezicht op de jaarlijkse bedevaart naar Mekka vanuit Nederlands-Indië, het huidige Indonesië. Opmerkelijke gasten bij dit consulaat waren onder meer de belangrijke Nederlandse islamoloog Christiaan Snouck Hurgronje, die in 1884-1885 het Arabisch schiereiland bezocht. Met de onschatbare hulp van lokale moslims probeerden Nederlandse verzamelaars de essentie vast te leggen van wat zij beschouwden als een 'authentieke' Oosterse cultuur in een periode waarin de regio grote stappen richting moderniteit nam. Deze uitgebreide collecties worden nu bewaard in het Leids Museum van Wereldculturen en de Universitaire Bibliotheken Leiden. Samen bieden ze een glimp van een kleurrijke en levendige samenleving.
Arnoud Vrolijk en Richard van Leeuwen, Arabic Studies in the Netherlands: A Short History in Portraits, 1580-1950, Translated by Alastair Hamilton, Brill 2014.
Beschikbaar voor leden via de UBL Catalogus.
Arabisch is de enige levende taal die al meer dan vier eeuwen lang wordt onderwezen in het Nederlandse hoger onderwijs. Praktisch nut was echter vanaf het begin een voorwaarde voor dit onderwijs. Kennis van het Arabisch moest Nederlandse belangen dienen in de islamitische wereld, of helpen bij de weerlegging van de islam als religie. Als cognaat van het Klassiek Hebreeuws diende de studie van het Arabisch als een hulpwetenschap voor bijbelse studies. Desalniettemin wonnen veel Arabisten, zoals Thomas Erpenius en Jacobus Golius internationale bekendheid. Met meer dan 110 kleurenillustraties uit de Leidse Midden-Oosterse collecties helpt Arabic Studies in the Netherlands: A Short History in Portraits, 1580-1950, door Arnoud Vrolijk en Richard van Leeuwen, lezers inzicht te verkrijgen in een fascinerend deel van de Nederlandse wetenschapsgeschiedenis.
Arnoud Vrolijk, Jan Schmidt en Karin Scheper, Turcksche Boucken: De oosterse verzameling van Levinius Warner, Nederlads diplomaat in zeventiende-eeuws Istanbul, Translated by Beverley Jackson and David McKay, Lecturis 2012.
Beschikbaar voor leden via de UBL Catalogus.
Levinus Warner (ca. 1618-1665) studeerde Oriëntaalse talen in Leiden en vertrok in 1644 naar Istanbul. In 1655 werd hij diplomatiek vertegenwoordiger van de Nederlandse Republiek in het Ottomaanse Rijk. "Turcksche Boucken" laat zien hoe Warner omging met de moeilijkheden van het zijn van een Nederlandse diplomaat in een turbulente periode. Als individu omarmde hij volledig zijn Turkse omgeving en bouwde hij aan een grote collectie Midden-Oosterse handschriften. Levinus Warner stierf kinderloos, in Istanbul, in 1665. Hij legateerde zijn hele collectie aan de Universiteit van Leiden. Warner's kostbare nalatenschap vestigde permanent de reputatie van Leiden als centrum van Oriëntaalse wetenschap. De auteurs Arnoud Vrolijk, Jan Schmidt en Karin Scheper zijn verbonden aan de Universiteit Leiden.
Arnoud Vrolijk en Kasper van Ommen (eds.),'All my Books in Foreign Tongues': Scaliger’s Oriental Legacy in Leiden, 1609-2009, Catalogue of an Exhibition on the Quatercentenary of Scaliger’s Death, (Leiden University Libraries, 2009).
Beschikbaar voor leden via de UBL Catalogus.
Catalogus van een tentoonstelling in de Universiteitsbibliotheek Leiden over het Oriëntaalse erfgoed van Joseph Justus Scaliger (1540-1609). In 1593 verhuisde de befaamde 'universele geleerde' Scaliger naar Leiden om een hoogleraarschap zonder onderwijstaken te bekleden aan de jonge universiteit. Al vroeg in zijn carrière voelde hij zich aangetrokken tot Oriëntaalse studies en hij concentreerde hij zich in Leiden grotendeels op dit onderzoek tijdens zijn verblijf in Leiden. Zijn uitgebreide kennis van talen zoals Hebreeuws en Arabisch vond vooral praktische toepassing in zijn chronologische studies. Door de studie van Oriëntaalse talen te bevrijden van de beperkingen van religieus discours had hij grote invloed op de vorming van de identiteit van de Universiteit Leiden als centrum van vrijzinnig onderwijs en onderzoek.
Arnoud Vrolijk Hans van de Velde, Christiaan Snouck Hurgronje (1857-1936): Orientalist, Catalogue of an exhibition on the sesquicentenary of his death, (Leiden University Library 2007).
Beschikbaar voor leden via de UBL Catalogus.
Christiaan Snouck Hurgronje (1857-1936) studeerde Oriëntaalse talen in Leiden. In 1884 reisde hij naar Jeddah, destijds nog onderdeel van het Ottomaanse Rijk. Hij bekeerde zich tot de islam en reisde verder naar Mekka, waar hij zes maanden verbleef om het dagelijkse leven van de pelgrims en de lokale bevolking te observeren. Na zijn terugkeer naar Leiden in 1885 documenteerde hij zijn ervaringen in zijn tweedelige werk "Mekka,", beide verrijkt met illustraties. Door zijn nieuwverworven bekendhid kreeg hij in 1889 een positie in het koloniale bestuur van Nederlands-Indië als adviseur voor Arabische en Islamitische zaken. In 1906 keerde hij terug naar Leiden om hoogleraar Arabisch te worden. Zijn carrière was grotendeels gewijd aan het bevorderen van permanente banden tussen de Indonesiërs en de Nederlanders onder de paraplu van het Nederlandse kolonialisme, een proces waarvoor hij de term 'Associatie' bedacht. Zijn pogingen waren echter gedoemd te falen. Kort na zijn dood werd Nederlands-Indië ingenomen door Japan en na de Tweede Wereldoorlog won Indonesië onafhankelijkheid.