Dissertation
Zoonímia Histórico-comparativa: Denominações dos antílopes em bantu
On the 26th of February, Joane de Lima Santiago successfully defended her doctoral thesis and graduated. The Leiden University Centre for Linguistics congratulates Joane on this achievement.
- Author
- Joane de Lima Santiago
- Date
- 26 February 2020
- Links
- Leiden University Repository
Abstract
Dit promotieonderzoek heeft tot hoofddoel de mogelijke cognaten te analyseren voor bepaalde antiloopsoorten in de Bantoe gemeenschappen. Door enerzijds de fundamentele principes van de Historisch-Vergelijkende Taalkunde (vergelijkende methodologie) en anderzijds een maximum aantal bibliografische bronnen te gebruiken, zijn een groot aantal woorden uit een aanzienlijk aantal Bantoetalen verzameld. 174 protovormen betreffende de woordenschat specifiek voor de antilopen in Bantoe zijn uitgelicht. Van deze vormen waren 62 stammen al voorgesteld in de database Bantu Lexical Reconstructions (BLR) (2003) en 14 via andere bronnen. Sommige veelvoorkomende lexicale creatieprocessen in de Bantoetalen zijn semantische uitbreiding, reduplicatie, metathese en de metafoor. Bovendien heeft dit onderzoek het mogelijk gemaakt de betekenis te verfijnen van meerdere reeds voorgestelde reconstructies in de BLR. De semantische velden van de nomenclatuur van dieren zijn onderhevig aan heel wat verschuivingen, wat voornamelijk wordt verklaard door de veranderingen van de nominale klassen, maar ook door problemen met de betrouwbaarheid van bepaalde bronnen. In sommige gevallen is men erin geslaagd de oorsprong van de betekenis van gereconstrueerde stammen te achterhalen en hun semantische motivaties te begrijpen.
----
O objetivo principal desta tese de doutorado é analisar os possíveis cognatos que designam certas espécies de antílopes nas comunidades bantu. Usando, por um lado, os princípios fundamentais da linguística histórico-comparativa (método comparativo) e, por outro, o máximo de fontes bibliográficas ao nosso alcance, coletamos um grande número de palavras em um número significativo de línguas bantu. O resultado foi um banco de dados com pouco mais de 8000 palavras bantu, das quais destacamos aproximadamente 174 protoformas referente ao vocabulário específico dos antílopes. Dentre as formas, 62 temas foram identificados pela base de dados Bantu Lexical Reconstructions (BLR 2003) e 14 por outros autores. Os grupos de cognatos e suas semelhanças formais e semânticas nos permitiram identificar:
- Vários temas que apresentam osculâncias
- Temas certamente de origem protobantu
- Temas atestados apenas na parte ocidental do bantu
- Temas atestados apenas na parte oriental do bantu
- Temas restritos a algumas zonas
Evidenciamos também na pesquisa, alguns mecanismos de criação lexical comum nas línguas bantu, tais como a ampliação semântica, a reduplicação, a metátese e a metáfora. Refinamos vários significados das reconstruções existentes no BLR e observamos que, em geral, o campo semântico relativo à nomenclatura dos animais é bem suscetível a várias mudanças, o que é parcialmente justificado pelas mudanças nas classes nominais, mas também pelos problemas de fiabilidade de certas fontes. Em alguns casos, conseguimos retraçar a origem de alguns temas e, assim, entender suas motivações semânticas.