Johan Kuiper: vaccin tegen aderverkalking
Ontwikkelen van een vaccin tegen aderverkalking
Hart- en vaatziekten zijn wereldwijd doodsoorzaak nummer één. Professor Johan Kuiper van de Universiteit Leiden doet onderzoek naar de ontwikkeling van een vaccin tegen aderverkalking, de belangrijkste oorzaak van hart- en vaatziekten. Met een Europese subsidie van zes miljoen euro gaat hij samen met Europese medische centra en bedrijven het vaccin ontwikkelen en testen in een klinische trial.
AderverkalkingAderverkalking is een erg ingewikkeld proces en eigenlijk een misleidende term. Het begint met een ontsteking van de vaatwand, wat plaquevorming veroorzaakt. Hierdoor slibt een slagader langzaam dicht. Op den duur blijft een dikke verharde plek (verkalking) achter die ervoor zorgt dat het hart hard moet werken om de bloedsomloop op gang te houden of die kan losscheuren en een infarct kan veroorzaken. Veel mensen krijgen te maken met klachten door hartinfarcten, beroertes, hartfalen en gerelateerde aandoeningen. De directe en indirecte kosten voor de zorg van deze patiënten bedragen in Europa jaarlijks 200 miljard euro. Kuipers vakgroep Biofarmacie van het Leiden Academic Center for Drug Research (LACDR) doet onderzoek naar mogelijke therapieën tegen ontstekingen in de vaatwand. Al in 2006 startte Kuiper zijn onderzoek naar hoe cellen in de plaque reageren op het eiwit uit ‘het slechte cholesterol’ (LDL) en hoe dit eiwit gebruikt kon worden voor het ontwikkelen van een vaccin. Kuiper wil met zijn vaccin de ontstekingsreactie in de cellen van de plaque uitschakelen zodat de ontsteking vermindert, de aderverkalking stabiliseert en hopelijk zelfs afneemt.
Komt het op de markt? Het is nog niet zeker of en wanneer het vaccin op de markt komt. Het pre-klinische laboratoriumonderzoek naar de ontwikkeling van dit vaccin is in een vergevorderd stadium en Johan Kuiper hoopt dat binnen vijf jaar de eerste test met mensen gedaan kan worden. Daarna kan het proces van testen en ontwikkelen mogelijk nog zo’n 10 jaar in beslag nemen voordat het vaccin bij de eerste patiënten kan worden toegediend. Spuiten of slikken? Na de eerste tests moet ook de juiste toedieningsvorm voor het vaccin worden onderzocht. Waarschijnlijk wordt de toedineningsvorm oraal, door middel van een drankje zoals bijvoorbeeld hoestdrank. Het vaccin gaat waarschijnlijk toegediend worden aan mensen rond de 40 tot 50 jaar, voordat de meeste klachten zich ontwikkelen.
Samenwerking met industrie en Europese partners Het onderzoek wordt gedaan aan de Universiteit Leiden maar er wordt nauw samengewerkt met Europese bedrijven en medische centra. Zij hebben unieke kennis en ervaring op het gebied van geneesmiddelenontwikkeling en het uitvoeren van translationeel onderzoek. De klinische trial wordt uitgevoerd bij het Centre for Human Drug Research (CHDR) op het Bioscience Park Leiden. De EU wil met deze subsidie een economische stimulans geven aan Europese farmaceutische bedrijven.