Kun je een migraineaanval voorspellen?
Het omvallen van een stoel als metafoor voor een migraineaanval, het is de basis van het promotieonderzoek van Thijs Perenboom bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Hij wilde ontrafelen of en hoe we migraineaanvallen kunnen voorspellen. Hij verdedigt zijn proefschrift op 21 juni.
Aan het onderzoek van Perenboom ligt een bijzondere metafoor ten grondslag, al zegt hij het zelf: ‘Hoe dichter een stoel bij z’n kantelpunt is, hoe zachter een zetje hoeft te zijn om hem omver te krijgen. Bij migraine lijken we een vergelijkbaar concept te zien. Hoe dichter patiënten bij een migraineaanval zijn, hoe heviger hun hersenen reageren op licht. Althans, dat proberen we te bewijzen.’ Binnen zijn onderzoek ontwikkelde hij verschillende methodes om deze theorie te bekrachtigen.
Prikkelbaarheid
‘Mensen met migraine geven vaak aan dat ze vlak voor een aanval extra gevoelig zijn voor licht. Er zijn speciale testen die deze mate van prikkelbaarheid meten. Er wordt dan met licht in verschillende patronen en sterktes in de ogen geschenen. Vervolgens wordt de reactie in de hersenen gemeten met elektroden’, legt Perenboom uit. Hij ontwikkelde een vragenlijst die zulke tijdrovende metingen deels overbodig maken. ‘We zagen dat de resultaten uit de vragenlijsten en metingen sterk overeenkwamen. Als een patiënt aangaf dicht bij een migraineaanval te zitten dan maten we dat ook in de hersenen.’
Voorafgaand aan het onderzoek bij mensen heeft Perenboom de reacties van muizen op lichtflitsen getest. ‘Zo hebben we de interessantste lichtpatronen uitgekozen, om het onderzoek bij mensen minder belastend te maken’, zegt Perenboom. Hoewel het onderzoek op mensen nog in volle gang is, is hij al voorzichtig optimistisch: ‘We zien dat patiënten heftiger op lichtpatronen reageren wanneer ze dichter bij een migraineaanval zijn, dus dat biedt perspectief.’
Onbezorgd op pad
Daarnaast heeft Perenboom een nieuwe meetmethode voor prikkelbaarheid gemaakt. ‘Bij het werken met licht zijn er nog een paar tussenstappen die het proces kunnen beïnvloeden, er wordt immers eerst een signaal van de ogen naar de hersenen gestuurd. Met magneten kunnen we de hersenen direct prikkelen. Zo kunnen we in de toekomst nog nauwkeuriger bepalen wat er vlak voor een aanval precies in de hersenen gebeurt.’
Voor migrainepatiënten zou het kunnen voorspellen van een aanval een hoop zekerheid bieden. ‘Zij kunnen zich er dan alvast op voorbereiden door bijvoorbeeld afspraken te verzetten. Maar het is vooral prettig dat patiënten weten wanneer ze géén aanval krijgen. Dan kunnen ze onbezorgd op pad gaan’, zegt Perenboom. ‘Bovendien kunnen patiënten effectiever hun preventieve migrainemedicatie gebruiken.’
Ook onderzoekers hebben baat bij het kunnen voorspellen van migraineaanvallen: ‘We hebben dan meer zekerheid dat patiënten daadwerkelijk een aanval krijgen als ze langskomen voor onderzoek. Zo levert het onderzoek zo veel mogelijk op voor ons en de patiënt!’
Wil je op de hoogte blijven van ontwikkelingen op het gebied van migraine, of zelf deelnemen aan het migraine-onderzoek? Neem dan een kijkje op hoofdpijnonderzoek.nl.
Tekst: LUMC